Η Ιταλία είναι σχεδόν η τελευταία δυτικοευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει υποχρεωτική σεξουαλική αγωγή στο σχολείο. Λίγα πράγματα μπορούν να αλλάξουν με την παρούσα κυβέρνηση.
Ήδη από το 1975 είχαν ξεκινήσει οι προσπάθειες να ενταχθεί η υποχρεωτική σεξουαλική αγωγή στο σχολικό πρόγραμμα σπουδών. Όμως η Ιταλία, μαζί με την Κύπρο, τη Βουλγαρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Λιθουανία, παραμένουν οι τελευταίες χώρες της ΕΕ που δεν το έχουν πράξει ακόμη. Επί του παρόντος έγκειται στη διακριτική ευχέρεια των ιταλικών περιφερειών εάν θα συμπεριλάβουν σεμινάρια σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία.
Απαντήσεις στο διαδίκτυο
«Τα παιδιά και οι έφηβοι αναζητούν ολοένα περισσότερο απαντήσεις στο διαδίκτυο, σε ποσοστό άνω του 80%», λέει ο Αντόνιο Πελάι, ψυχοθεραπευτής για παιδιά και εφήβους και ερευνητής στο Τμήμα Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου του Μιλάνου. Δεδομένου ότι στο διαδίκτυο, εκτός από τις λανθασμένες πληροφορίες και τις μισές αλήθειες σχετικά με το σεξ και τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, υπάρχει και ο κίνδυνος της πορνογραφίας, ιδίως για τα αγόρια. Ο ειδικός προειδοποιεί πως «οι διαδικτυακές απεικονίσεις του σεξ περιλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό στοιχεία βίας ή ακόμη και ρατσισμού και παιδοφιλίας. Το γεγονός αυτό περιπλέκει το ζήτημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των νέων».
Στην Ιταλία, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, παρατηρείται έξαρση στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ο αριθμός των λοιμώξεων από χλαμύδια ειδικότερα, αλλά και από σύφιλη, αυξάνεται. Για την ψυχοθεραπεύτρια Μαρία Κριστίνα Φλορίνι, πρόεδρο του Ιταλικού Κέντρου Σεξολογίας, το βάρος δεν πρέπει να δοθεί μόνο στην ενημέρωση για το σεξ και την υγεία αλλά και στην ανταλλαγή απόψεων. «Η σεξουαλική αγωγή πρέπει να διδάσκεται καθ' όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους. Επειδή οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν καλά τους μαθητές, μπορούν να προσαρμόσουν την προσέγγισή τους καταλλήλως».
Για την ανοιχτή αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων είναι σημαντική η συζήτηση σε ένα λιγότερο επίσημο πλαίσιο, σημειώνει η σεξολόγος. Για τον σκοπό αυτό ωστόσο καθίσταται απαραίτητη και η κατάλληλη κατάρτιση των εκπαιδευτικών. Έτσι οι μαθητές σταδιακά θα μάθουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν στο ζήτημα της σεξουαλικής υγείας.
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση να γίνει υποχρεωτική
Το Κέντρο Σεξολογίας και πολλές άλλες οργανώσεις έχουν προσπαθήσει επανειλημμένως να ευαισθητοποιήσουν την κυβέρνηση. Ο Πελάι από την πλευρά του επισημαίνει ότι η Ιταλία πρέπει επειγόντως να αντιμετωπίσει το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, λαμβάνοντας υπόψη και την ψηφιακή διάσταση του ζητήματος.
Η τελευταία απόπειρα - από τις συνολικά 16 που έχουν γίνει από το 1975- να υποχρεωθούν τα σχολεία να παρέχουν σεξουαλική αγωγή σε εθνικό επίπεδο έγινε από τη Στεφανία Ασκάρι του Κινήματος Πέντε Αστέρων το 2021, με μία νομοθετική πρωτοβουλία που ήταν επίσης αποτυχημένη. Τώρα το συγκεκριμένα ζήτημα έχει επιληφθεί ο νυν υπουργός Παιδείας, Τζουζέπε Βαλντιτάρα, μέλος του δεξιού εθνολαϊκιστικού κόμματος Λέγκα του Βορρά. Ο ίδιος τάσσεται κατά της «προπαγάνδας των φύλων» και υπέρ ενός ισχυρού ρόλου των γονέων στην ανατροφή των παιδιών.
Από τον περασμένο Οκτώβριο, η Λέγκα συγκυβερνά μαζί με τους ακροδεξιούς «Αδελφούς της Ιταλίας» και το συντηρητικό κόμμα Forza Italia. Υπό την ακροδεξιά πρωθυπουργό, Τζόρτζια Μελόνι, η κύρια ατζέντα είναι η αύξηση του αριθμού των γεννήσεων και η ανάδειξη της παραδοσιακής οικογένειας, με τη χριστιανική έννοια. Γι’ αυτό ο Πελάι εκτιμά πως, τουλάχιστον για την επόμενη πενταετία, δεν πρόκειται να διαφοροποιηθεί η στάση της κυβέρνησης απέναντι σε αυτήν την εκπαιδευτική πρόκληση.
Ορισμένοι πολιτικοί τάσσονται υπέρ της αλλαγής
Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πολιτικοί που συνεχίζουν να υποστηρίζουν την υποχρεωτική σεξουαλική εκπαίδευση. Μαζί με άλλα δύο μέλη του δημοτικού δυμβουλίου της Ρώμης, ο Αντρέα Τζιορτζίνι ξεκίνησε από πέρυσι να προωθεί το εν λόγω αίτημα. Η δημοτική σύμβουλος της Αριστερής Συμμαχίας Εύα Βιτόρια Καμερίνο συμμετέχει επίσης στην πρωτοβουλία, η οποία πρόκειται να επεκταθεί σε περιφερειακό επίπεδο. Η ίδια τονίζει πως «με την αδιαμφισβήτητη παρουσία της, η εκκλησία επαναφέρει μία πατριαρχική οπτική, στην οποία οι γυναίκες έχουν υποδεέστερο ρόλο». Η ανεπαρκής σεξουαλική διαπαιδαγώγηση παιδιών και εφήβων στην Ιταλία, είπε, ευνοεί πρωτίστως τις διακρίσεις, τον σεξισμό και την ομοφοβία, αλλά και τη βία κατά των γυναικών.
Αν και μελέτες παρέχουν μόνο μερικώς ενδείξεις ότι η σεξουαλική αγωγή στα σχολεία οδηγεί σε μείωση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και των ανεπιθύμητων κυήσεων, η επιστήμη συμφωνεί στο εξής: η σεξουαλική αγωγή όχι μόνο προάγει την υγιή σεξουαλική συμπεριφορά των νέων, αλλά και ενισχύει σημαντικά τις γνώσεις τους σχετικά με το σεξ και την υγεία.
