H νύχτα έπεσε, τα φώτα άναψαν και εκείνη με γοργό βήμα και τα κλειδιά στο χέρι περπατούσε προς το σπίτι της. Ξαφνικά, η σιωπή έσπασε από ένα θόρυβο. Ο ήχος του βημάτων πίσω της χτύπησε στα αυτιά της σα συναγερμός. Γύρισε το κεφάλι πίσω και είδε μια φιγούρα. Φοβήθηκε και άρχισε να περπατάει ακόμη πιο γρήγορα. Έφτασε στο σπίτι, άνοιξε την πόρτα, μπήκε μέσα και πήρε μια βαθιά ανάσα. Ήταν ασφαλής, αυτή τη φορά.
Πόσες φορές γύρισες να κοιτάξεις πίσω την ώρα που επέστρεφες στο σπίτι; Πόσες φορές σκέφτηκες μήπως το ντύσιμο σου είναι προκλητικό; Πόσες φορές σιώπησες όταν ένιωσες ένα βλέμμα που σε έγδυνε; Πόσες φορές συγχώρεσες το σύζυγο σου όταν σήκωσε το χέρι; Πόσες φορές είπες δεν θα το κάνει ξανά και τον πίστεψες; Πόσες φορές δεν του είπες ότι σε πείραξαν τα λόγια του;
Τέτοιου είδους εμπειρίες δεν είναι μεμονωμένες. Δεν αποτελούν εξαίρεση. Είναι μια καθημερινότητα που πολλές γυναίκες ζουν σιωπηλά. Μικρές στιγμές φόβου, έντασης, αυτολογοκρισίας, ανασφάλειας. Μια ζωή γεμάτη με ένα μόνιμο «να προσέχω«, «να μην προκαλώ», «να μην μιλήσω». Γιατί;
Χιλιάδες γυναίκες καθημερινά έρχονται αντιμέτωπες με κάποια μορφή βίας είτε σωματική είτε ψυχολογική είτε λεκτική. Η βία κατά των γυναικών αποτελεί μία από τις πιο επίμονες και σιωπηλές μορφές παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά μόνο την ιδιωτική σφαίρα αλλά μια κοινωνική πραγματικότητα που διαπερνά όλες τις τάξεις, μορφωτικά επίπεδα, ηλικίες και χώρες.
1 στις 3 γυναίκες έχει υποστεί κάποια μορφή βίας
Τα στοιχεία που έφερε στο φως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προκαλούν έντονη ανησυχία και επιβεβαιώνουν ότι οι γυναίκες δεν είναι ασφαλείς! Αν αναρωτιέσαι το γιατί, οι αριθμοί θα σου δώσουν την απάντηση, όπως και αν κάποια μέρα σταματήσεις από τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας και παρατηρήσεις τα κορίτσια και τις γυναίκες να περπατούν στο δρόμο. Ειδικά όταν νυχτώνει, την ανασφάλεια τη νιώθεις.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, λοιπόν, πάνω από 840 εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο έχουν υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία κάποια στιγμή στη ζωή τους από τρίτο πρόσωπο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 1 στις 3 γυναίκες έχει βιώσει κάποια μορφή βίας από τα 15 τους χρόνια και το 36% αναφέρουν ότι έχουν υποστεί κάποια μορφή ενδοσυντροφικής κακοποίησης είτε αυτή ήταν σωματική, είτε ψυχολογική, είτε σεξουαλική.
Στην Ελλάδα τα στοιχεία δε διαφέρουν καθώς ο αριθμός των καταγεγραμμένων περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Το 2022 καταγράφηκαν πάνω από 10.000 γυναίκες θύματα ενδοσυντροφικής ή ενδοοικογενειακής βίας. Στους πρώτους 10 μήνες του 2024 σημειώθηκαν 18.427 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, εκ των οποίων τα 15.571 αφορούσαν γυναίκες θύματα.
Και οι αριθμοί δε σταματούν εκεί αλλά φέρνουν στην επιφάνεια και την πιο τραγική μορφή της έμφυλής βίας, τις γυναικοκτονίες. Το 2024 καταγράφηκαν στην Ελλάδα 15 γυναικοκτονίες, αριθμός που δεν αποτελεί απλώς μια στατιστική. Κάθε ένας αντιστοιχεί σε μια γυναίκα που έχασε τη ζωή της επειδή κάποιος θεώρησε πως είχε δικαίωμα πάνω της, στο σώμα της, στη ζωή της, στην ύπαρξή της.
Ίσως, το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι το γεγονός ότι μόνο 1 στις 8 γυναίκες που υφίστανται βία καταγγέλλει το περιστατικό στις αρχές.
Δεν είναι μόνο το χαστούκι, βία
Τι θεωρείται, όμως, βία; Η κοινωνία τείνει να αναγνωρίζει ως «βία» μόνο την εμφανή σωματική κακοποίηση, υπάρχουν, όμως, μορφές βίας που δεν αφήνουν μελανιές στο σώμα, αλλά χαράζουν βαθιά, ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή και στην αξιοπρέπεια μιας γυναίκας.
Η ψυχολογική βία εκδηλώνεται μέσα από συνεχείς απειλές, υποτίμηση, ειρωνεία, χειρισμό και συναισθηματική εκβίαση. Είναι το «δεν θα τα καταφέρεις χωρίς εμένα», το «κανείς άλλος δεν θα σε θέλει», τα συνεχή χτυπήματα της αυτοπεποίθησης. Η οικονομική βία αφορά τον έλεγχο των οικονομικών πόρων, τη στέρηση πρόσβασης σε χρήματα, τη συστηματική εξάρτηση. Όταν μια γυναίκα δεν έχει λόγο στις οικονομικές αποφάσεις, όταν δεν μπορεί να φύγει από μια κακοποιητική σχέση επειδή «δεν έχει που να πάει», τότε μιλάμε για «εξουσία» μέσω οικονομικής ομηρίας.
Η σεξουαλική βία δεν περιορίζεται στο βιασμό καθώς περιλαμβάνει κάθε μορφή σεξουαλικής πράξης χωρίς συναίνεση ή υπό ψυχολογική πίεση, ακόμα και μέσα στο πλαίσιο μιας σχέσης ή ενός γάμου. Το «είσαι υποχρεωμένη» δεν είναι έκφραση αγάπης, είναι παραβίαση. Η κοινωνική απομόνωση εκφράζεται με την αποκοπή της γυναίκας από το περιβάλλον της, δηλαδή από φίλους, από συγγενείς, από την ανεξάρτητη κοινωνική ζωή. Έρχεται συχνά μεταμφιεσμένη ως «ζήλια» ή «φροντίδα». «Δε χρειάζεται να μιλάς με αυτούς», «μείνε σπίτι, εγώ ξέρω καλύτερα».
Η λεκτική βία είναι τα λόγια που χτυπούν, οι προσβολές, οι μειωτικοί χαρακτηρισμοί, η περιφρόνηση. Μοιάζουν σα δηλητήριο που στάζει αργά και κάθε σταγόνα διαβρώνει την ψυχική αντοχή. Ακόμη, μια μορφή που άνθισε με την ανάπτυξη του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι το stalking και η ψηφιακή παρενόχληση. Η παρακολούθηση των κινήσεων, τα εμμονικά μηνύματα, η εισβολή σε προσωπικούς λογαριασμούς, οι εκβιασμοί μέσω διαδικτύου.
Ποιος φταίει τελικά; Υπάρχει υπαίτιος; Οι έρευνες δείχνουν ότι στην πλειονότητα των περιστατικών, ο άνθρωπος πίσω από το χαστούκι, την κακή συμπεριφορά, το «πως θα ζήσεις χωρίς τα λεφτά μου» και κάθε άλλου είδους υποτιμητική έκφραση δεν είναι ένας άγνωστος. Είναι ο άνθρωπος που μπήκε στο σπίτι κρατώντας τα κλειδιά στο χέρι, εκείνος που η γυναίκα του άνοιξε την πόρτα και τον αποκάλεσε «αγάπη μου». Είναι ο άνδρας, ο σύζυγος, ο σύντροφος.
Τι μερίδιο ευθύνης μπορεί να έχει μια γυναίκα; Είναι το ντύσιμο που τον προκαλεί; Ο χαρακτήρας; Στην τελική, έχει μερίδιο ευθύνης μια κοπέλα, μια γυναίκα, μια κόρη, μια μαμά; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη, ΟΧΙ! Δεν είναι η φούστα. Δεν είναι το ντύσιμο. Δεν είναι ο χαρακτήρας. Δεν είναι το βήμα στο σκοτάδι. Η ευθύνη είναι των δραστών και μιας κοινωνίας που για χρόνια έμαθε να μην βλέπει. Η βία κατά των γυναικών δεν αρχίζει από ένα χαστούκι αλλά από το βλέμμα που προσβάλλει, το σχόλιο που μειώνει, την απαξίωση, τον έλεγχο, το φόβο. Από την αντίληψη ότι ο άντρας έχει δικαίωμα πάνω στο σώμα και τη ζωή μιας γυναίκας.
Μπορεί να αλλάξει κάτι; ΝΑΙ! Κάθε γυναίκα που μιλάει σπάει ένα ακόμη κομμάτι της σιωπής. Κάθε γυναίκα που ζητά βοήθεια δείχνει τον δρόμο σε μια άλλη. Κάθε κοινωνία που αναγνωρίζει το πρόβλημα, μπορεί να το θεραπεύσει. Η λύση είναι μια, ΜΙΛΑ!
Ακολουθήστε τη σελίδα του metrosport.gr και στο google news
Μπείτε στην παρέα μας στο instagram
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του metrosport.gr και του Metropolis 95.5 στο youtube