Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, οι παράγοντες που συμβάλλουν στη μελαγχολία αυτής της ημέρας περιλαμβάνουν τα αυξημένα έξοδα των Χριστουγέννων, το κρύο και μουντό καιρό, καθώς και τις μη ρεαλιστικές αποφάσεις της Πρωτοχρονιάς που ήδη έχουν αρχίσει να εγκαταλείπονται.
Μάλιστα, ο όρος εμφανίστηκε το 2004, όταν το βρετανικό ταξιδιωτικό πρακτορείο Sky Travel ανέθεσε στον ψυχολόγο Κλιφ Αρνάλ να δημιουργήσει μια μαθηματική φόρμουλα για τον εντοπισμό της πιο καταθλιπτικής ημέρας του χρόνου.
Η «Μπλε Δευτέρα» γρήγορα απέκτησε δημοτικότητα, με τα μέσα ενημέρωσης και τις επιχειρήσεις να τη χρησιμοποιούν ως μέσο προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών που υπόσχονταν να φέρουν ευτυχία και αλλαγή στη ζωή των καταναλωτών. Ειδικότερα, το ταξιδιωτικό πρακτορείο χρησιμοποίησε τον όρο στη διαφημιστική του καμπάνια για να προωθήσει κρατήσεις για καλοκαιρινές διακοπές, προτείνοντας πως μια απόδραση θα ήταν η ιδανική λύση για την εποχιακή θλίψη.
Παρά τη δημοφιλία της θεωρίας, η επιστημονική κοινότητα έχει απορρίψει πλήρως την έννοια της «Blue Monday».
Οι ψυχολόγοι και οι ερευνητές επισημαίνουν πως δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη ημέρα είναι πιο καταθλιπτική από οποιαδήποτε άλλη μέρα του χρόνου.
Σύμφωνα με στοιχεία δημόσιας υγείας, όπως ποσοστά θνησιμότητας, ψυχικής υγείας και αυτοκτονιών, δεν παρατηρείται κάποια αύξηση τις τρίτες Δευτέρες του Ιανουαρίου σε σχέση με άλλες ημέρες.
