Μετά το φόνο του Όσιρι από τον αδελφό του Σεθ, η σύζυγός του Ίσιδα κρύβεται μαζί με τον μονάκριβο γιο της Ώρο για να τον προστατεύσει και να τον μεγαλώσει ώστε να εκδικηθεί για το θάνατο το πατέρα του και να διεκδικήσει τον θρόνο της Αιγύπτου.
Ντυμένη με κουρέλια και συνοδευόμενη από επτά μαγικούς σκορπιούς– Τέφεν, Μπέφεν, Μέστετ, Μέστετεφ, Πέτετ, Θέτετ και Μάατετ – προσεγγίζει ένα αρχοντικό για να ζητήσει τροφή. Όταν η πλούσια γυναίκα αντικρίζει τα βρώμικα ρούχα της και τους φύλακές της, της κλείνει την πόρτα, δίχως να γνωρίζει ότι μπροστά της βρίσκεται η πιο ισχυρή θεά της Αιγύπτου. Οι σκορπιοί θέλοντας να την τιμωρήσουν για τη στάση της διοχετεύουν όλο το δηλητήριό τους στον Τέφεν, ο οποίος τσιμπά τον γιο της. Η Ίσιδα που είχε βρει καταφύγιο σε ένα φτωχικό γειτονικό σπίτι, ακούγοντας τις κραυγές της γυναίκας σπεύδει να βοηθήσει. Μόλις καταλαβαίνει τι έχει συμβεί επανέρχεται στη θεϊκή μορφή της και δίνει εντολή να φύγει το δηλητήριο από το σώμα του μικρού αγοριού.
Ο μύθος αναδεικνύει τον διττό συμβολισμό του σκορπιού: Από τη μία θανατηφόρος, από την άλλη θεϊκός, εστιάζοντας στον ρόλο του τόσο ως μέρος του κινδύνου, όσο και της θεραπείας.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλούς πολιτισμούς, το αρθρόποδο με την αινιγματική του φύση, χρησιμοποιείται ως φυλαχτό για να διώξει το κακό ή να φέρει καλή τύχη, ενσαρκώνει τη ζωή ή το θάνατο, την προστασία ή την απειλή, καθιστώντας το σημαντικό σύμβολο σε μύθους και θρύλους σε όλο τον κόσμο.
Το «άρμεγμα» του «χρυσού» υγρού
Περισσότερα από 2.500 είναι τα είδη σκορπιού που εντοπίζονται σε όλο τον πλανήτη με εξαίρεση την Ανταρκτική και τη Νέα Ζηλανδία, ωστόσο μόνο τα 50 εξ αυτών διαθέτουν δυνητικά θανατηφόρες τοξίνες στο υγρό που κρύβουν στην ουρά τους και χρησιμοποιούν για να παραλύσουν το θήραμά τους ή για άμυνα κατά των θηρευτών.
Το υγρό τους δεν είναι μόνο θανατηφόρο, αλλά είναι πλούσιο σε πεπτίδια, πρωτεΐνες, ένζυμα με αποτέλεσμα να αποδεικνύεται χρήσιμο στη βιοτεχνολογία και τη φαρμακευτική, με την πολυπλοκότητα γύρω από τη λήψη του να εκτοξεύουν την αξία του.
Τα τελευταία χρόνια σε πολλές χώρες λειτουργούν ολοένα περισσότερες «φάρμες» με προσωπικό που εξειδικεύεται στο «άρμεγμα» σκορπιών. Από το 2016 σε Αφρικήκαι Ασία σημειώνεται σημαντική αύξηση ανάμεσα σε όσους συγκεντρώνουν το δηλητήριο, προμηθεύουν με σκορπιούς ή επενδύουν σε εκτροφεία με σκοπό την εξαγωγή του «χρυσού» υγρού για εμπορική χρήση.
Στο Ιράν, για παράδειγμα, η ιδέα της εκτροφής σκορπιών διαδόθηκε αστραπιαία με δημοσιεύματα να υποστηρίζουν ότι οι επιχειρηματίες θα μπορούσαν να κερδίσουν ακόμα και 10 εκατ. δολάρια για κάθε λίτρο.
Στη Νιγηρίαένας στρατιωτικός, ο Μουχαμάντ Ουσμάν, κρέμασε τη στολή του, αξιοποίησε δύο ακίνητα που του κληροδότησαν οι γονείς του και ανέπτυξε μία τέτοια φάρμα, εκτρέφοντας περισσότερες από 10.000 σκορπιούς – αυτοκρατορικούς (Pandinus imperator) και του είδους Leiurus quinquestriatus.
Η φροντίδα τους έχει μετατραπεί σε πραγματικό πάθος για τον Ουσμάν, ο οποίος τα διατηρεί σε διάφανα δοχεία και καθημερινά προσέχει για την ευημερία τους.
Αρκεί να παρατηρήσει κανείς την ηρεμία με την οποία ο πρώην στρατιωτικός αγγίζει τους σκορπιούς για να διακρίνει την αγάπη που τρέφει για τα ζώα.
Δείχνει να μη φοβάται τα τσιμπήματά τους, ενώ δε διστάζει να τοποθετήσει μερικούς ακόμα και στο πρόσωπό του, αλλά και στα μπράτσα του, σαν να πρόκειται για τα πιο άκακα πλάσματα στον πλανήτη.
Στη συνέχεια, με μεγάλη προσοχή τους επιλέγει έναν-έναν και με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων τους διεγείρει ώστε να απελευθερώσουν σταγόνα-σταγόνα το δηλητήριο, το οποίο συγκεντρώνει σε ειδικό δοχείο και έπειτα αποθηκεύει στην κατάλληλη θερμοκρασία.
Μετά την εξαγωγή του δηλητηρίου, ο Ουσμάν και οι συνεργάτες του ταΐζουν τους σκορπιούς, τους περιθάλπουν και τους προετοιμάζουν για την επόμενη λήψη.
Όπως εξηγεί σε ρεπορτάζ του τοπικού δικτύου News Central TV, κάθε σκορπιός παράγει καθημερινά 2 ml δηλητηρίου.
Η λήψη του υγρού γίνεται σχολαστικά και μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη αιτιολογώντας το κόστος του: Τα 3,4 λίτρα κοστολογούνται περίπου στα 10 εκατ. δολάρια. Αυτό υποστηρίζει στο πρακτορείο Reuters ο ερευνητής νανοτεχνολογίας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Τέξας, Χαμέντ Φελέκε, ο οποίος χαρακτηρίζει «πρόκληση» τη λήψη καθώς μπορεί να χρειαστούν χιλιάδες σκορπιοί για να υπάρξει υλικό αξιοποιήσιμο εμπορικά στην παραγωγή φαρμάκων και προϊόντων ομορφιάς.
Ο Φελέκε προσθέτει πως η αξία του υγρού προέρχεται από την πολύπλοκη σύνθεση των πρωτεϊνών του, τα ένζυμα, τα πεπτίδια και τις ανόργανες ενώσεις. Ωστόσο, επισημαίνει πως με την πρόοδο της τεχνολογίας μπορεί κάποιες από αυτές τις ενώσεις να μπορούν να παράγονται στο εργαστήριο και επομένως να μειωθεί η ζήτηση του δηλητηρίου και κατά συνέπεια και η τιμή του.
Προς το παρόν πάντως και μέχρι να φτάσει σε αυτό το επίπεδο η τεχνολογία, ο Ουσμάν και οι συνάδελφοί του εξακολουθούν να «αρμέγουν» τους σκορπιούς τους.
Ανησυχία για τη διατήρηση των πληθυσμών τους
Παρότι δεν είναι ακριβής ο αριθμός των εκτροφείων που λειτουργούν στον κόσμο, η εξαγωγή δηλητηρίου έχει διαδοθεί με επιχειρήσεις μικρής κλίμακας φάρμες έως μεγαλύτερες εγκαταστάσεις να φιλοξενούν χιλιάδες σκορπιούς. Η τάση εγείρει ανησυχίες, καθώς η εκμετάλλευσή τους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον αριθμό των πληθυσμών και τη βιοιποικιλότητα.
Σε παλαιότερη έρευνα που είχε δημοσιευθεί στο Arachnologische Mitteilungen ο Αλιρεζά Ζαμάνι από το Πανεπιστήμιο Τούρκου της Φινλανδίας προειδοποιούσε για «είδη σκορπιού σε κίνδυνο» από την αύξηση εκτροφείων.
Τόνιζε, δε, ότι είναι ζωτικής σημασίας να ενισχυθούν οι προσπάθειες διατήρησης των ειδών σκορπιού καθώς μόνο λίγα από αυτά προστατεύονται. Επιπλέον, καλούσε τις τοπικές κοινότητες να ενημερωθούν για την κατάστασή τους και να διασφαλιστεί ότι οι πολίτες κατανοούν ότι «δεν υπάρχει αγορά για το δηλητήριο που παράγεται από ερασιτεχνικές φάρμες».
