Τι ψάχνεις;

Δόντια: Τρόφιμα υπεράνω υποψίας που προκαλούν τερηδόνα

A generic square placeholder image with rounded corners in a figure.

Το βούρτσισμα των δοντιών μετά την κατανάλωση αμυλούχων τροφών μπορεί να είναι πιο επιτακτικό για κάποιους ανθρώπους από ό,τι για άλλους, σύμφωνα με νέα έρευνα του Πανεπιστημίου Cornell. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι παραλλαγές ενός συγκεκριμένου γονιδίου που επηρεάζει την πέψη του αμύλου μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη συγκέντρωση των βακτηρίων στο στόμα– ενδεχομένως αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας και ουλίτιδας. Τα ευρήματα αυτά, βρίσκονται σε πρωτογενή ανάρτηση στο Microorganisms.

Με επικεφαλής τη Δρ. Angela Poole, επίκουρη καθηγήτρια μοριακής διατροφής του Τμήματος Διατροφικών Επιστημών του Cornell, η μελέτη αυτή διαπίστωσε ότι ο αριθμός αντίγραφων του γονιδίου AMY1 -που παράγει την αμυλάση του σάλιου- το ένζυμο που διασπά το άμυλο στο στόμα- ασκεί επιρροή στον τρόπο με τον οποίο τα βακτήρια του στόματος αντιδρούν στα αμυλούχα τρόφιμα.

Αυτή η επίδραση εξηγεί γιατί ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν περισσότερα οδοντικά προβλήματα από άλλους, ακόμη και με παρεμφερείς συνήθειες στοματικής υγιεινής. «Ανάλογα με τον αριθμό αντιγράφων AMY1 που έχετε, ίσως να θέλετε να είστε εξίσου προσεκτικοί στο βούρτσισμα των δοντιών σας μετά την κατανάλωση αυτών των εύπεπτων αμύλων», προειδοποιεί η καθηγήτρια.

Ποιοι άνθρωποι «προσελκύουν» τα βακτήρια;

Ο αριθμός των αντιγράφων του γονιδίου AMY1 ποικίλλει ευρέως μεταξύ των ατόμων, από 2 έως 20 αντίγραφα. Τα άτομα με περισσότερα αντίγραφα παράγουν περισσότερη αμυλάση στο σάλιο και διασπούν πιο αποτελεσματικά τις αμυλούχες τροφές. Αυτή η γενετική παραλλαγή εξελίχθηκε καθώς οι άνθρωποι στράφηκαν σε γεωργικές δίαιτες με υψηλότερη περιεκτικότητα σε άμυλο πριν από χιλιάδες χρόνια.

Η ερευνητική ομάδα καλλιέργησε βακτήρια από δείγματα σάλιου 31 ενηλίκων με διαφορετικό αριθμό αντιγράφων AMY1 σε εργαστηριακές συνθήκες. Δημιούργησαν καλλιέργειες που έμοιαζαν με οδοντική πλάκα τόσο με όσο και χωρίς άμυλο για να παρατηρήσουν πώς θα αντιδρούσαν τα βακτήρια. Τα ερωτήματα που περιέλαβε η επιστήμονας στην μελέτη ήταν: α). τι συμβαίνει στο στόμα μας όταν τρώμε άμυλο; και β). ποια η διαφορά στην συμπεριφορά των βακτηρίων σε όσους έχουν υψηλό αριθμό αντιγράφων και αντίστοιχα σε εκείνους που έχουν χαμηλό;

Η έρευνα συμπέρανε και εξήγησε ότι:

όσα άτομα είχαν μεγάλο αριθμό αντιγράφων AMY1 ανταποκρίθηκαν διαφορετικά στο άμυλο από ό,τι όσοι διέθεταν λιγότερα αντίγραφα. Ειδικότερα, όταν καταναλώνονταν τροφές με άμυλο, δύο τύποι βακτηρίων – τα Veillonella και Atopobium – δεν ήταν άφθονα σε δείγματα από δότες με υψηλό AMY1. Και τα δύο αυτά βακτήρια έχουν συνδεθεί με τερηδόνα και ουλίτιδα
κάποιος που διαθέτει πολλά αντίγραφα, διασπά αποτελεσματικά το άμυλο και τα βακτήρια που προσελκύονται από αυτά τα σάκχαρα, με συνέπεια να έχει στη στοματική του κοιλότητα πολυπληθέστερα βακτήρια-«μαχητές».
οι πληθυσμοί που είχαν ιστορικά μεγαλύτερη πρόσβαση σε άμυλο διέθεταν περισσότερα αντίγραφα, γεγονός που σημαίνει ότι θα μας έδιναν ένα πλεονέκτημα επιβίωσης όταν η τροφή είναι σπάνια, για να μπορούμε να διασπάσουμε καλύτερα τις αμυλούχες τροφές
τα δείγματα από δότες με περιοδοντίτιδα είχαν σημαντικά χαμηλότερη βακτηριακή ποικιλομορφία σε σύγκριση με εκείνα από άτομα με υγιή ούλα
σε πληθυσμούς με υψηλό αριθμό αντιγράφων AMY1, βρέθηκαν αυξημένες συγκεντρώσεις βακτηρίων Streptococcus που τρέφονται με προϊόντα διάσπασης αμύλου. Επιπλέον, ενώ ορισμένα είδη Streptococcus προκαλούν τερηδόνα, άλλα είναι ευεργετικά και μπορεί να συμβάλλουν στην αναστολή των επιβλαβών βακτηρίων