Ήταν 28η Φεβρουαρίου του 2023, όταν 57 αθώες ψυχές, που επέβαιναν στην επιβατική αμαξοστοιχία Intercity 62 με προορισμό τη Θεσσαλονίκη, πραγματοποίησαν το τελευταίο τους ταξίδι, με το έγκλημα των Τεμπών να παραμένει ανοικτή πληγή, μέχρι σήμερα, για τους συγγενείς τους και ολόκληρη την κοινωνία που απαιτεί μόνο ένα πράγμα: «Δικαίωση».
Όλα ξεκίνησαν στις 23:00, το μοιραίο εκείνο βράδυ, όταν η επιβατική αμαξοστοιχία αναχώρησε από τη Λάρισα σε λάθος γραμμή, όπου για μερικές ώρες κινούταν εμπορική αμαξοστοιχία με 13 βαγόνια, ολοκληρώνοντας το δρομολόγιο από Θεσσαλονίκη σε Λάρισα.
Για 12 λεπτά επιβατική και εμπορική αμαξοστοιχία κινούνταν στην ίδια γραμμή, καταλήγοντας να συγκρουστούν στις 23:22, κοντά στον οικισμό Ευαγγελισμός, με το τρένο της Intercity να μεταφέρει συνολικά 350 επιβάτες.
Και τότε ο χρόνος «πάγωσε» για άλλη μια φορά στην κοιλάδα των Τεμπών.
Η μεγάλη έκρηξη, που ακολούθησε σε τρεις φάσεις απέβη μοιραία για τους 57 εκ των επιβατών, που βρήκαν είτε γρήγορο, είτε αργό και βασανιστικό θάνατο, λόγω της σύγκρουσης και, κυρίως, λόγω των υψηλότατων θερμοκρασιών και της άνευ οξυγόνου ατμόσφαιρας.
«Εκτροχιάστηκε το τρένο που πήγαινε Θεσσαλονίκη! Εκτροχιάστηκε το τρένο που πήγαινε Θεσσαλονίκη! Έχει πάρει φωτιά, δεν ξέρω τι έχει γίνει! Όλο το τρένο έχει καταστραφεί, προσπαθούμε να βγούμε!»
Τα τρία πρώτα εκτροχιασμένα βαγόνια του επιβατικού τρένου, μεταξύ των οποίων και το εστιατόριο, έλιωσαν από τις θερμοκρασίες που άγγιξαν τους 1.300 βαθμούς Κελσίου, με αρκετούς επιβάτες από το δεύτερο και το τρίτο βαγόνι να διαμελίζονται, να εκτοξεύονται σε αποκολλημένα σίδερα, να καίγονται στη φωτιά, να εξαϋλώνονται.
Έξω σκοτάδι, τραυματισμένοι επιβάτες προσπαθούσαν να απεγκλωβιστούν από το τρένο, ενώ δεκάδες ουρλιαχτά επιβεβαίωναν την ανείπωτη τραγωδία, η οποία άφησε ενεούς ακόμη και τους τραυματιοφορείς που έφτασαν πρώτοι στο σημείο.
Κι αυτό γιατί όλοι νόμιζαν ότι επρόκειτο για ένα ατύχημα με τρένο, έναν εκτροχιασμό, με κανέναν να μην μπορεί να συλλάβει το ενδεχόμενο να πρόκειται για μια μετωπική σύγκρουση τρένων, που οφειλόταν σε ανθρώπινο λάθος και διαχρονικές εγκληματικές παραλήψεις.
«Στείλε (ότ)αν φτάσεις» - Η κραυγή αγωνίας των οικογενειών
Από τα πρώτα λεπτά που το πανελλήνιο πληροφορείται για το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα, οι οικογένειες των θυμάτων σπεύδουν στο τόπο της τραγωδίας και στα νοσοκομεία που έχουν διακομιστεί οι τραυματίες, προκειμένου να πληροφορηθούν την τύχη των δικών τους ανθρώπων. Των παιδιών τους, των αδελφών τους, των συζύγων τους, των φίλων τους.
Και τότε, οι «αριθμοί» που δημοσιεύονταν αναφορικά με τις ανθρώπινες απώλειες αποκτούν φύλο, ηλικία και πρόσωπο.
Είναι η Ελπίδα Χούπα, ο Δημήτρης Ασλανίδης, ο Ιωάννης Βουτσινάς, η Κλαούντια Λάτα, ο Ανδρέας Παυλίδης, ο Κυπριανός Παπαϊωάννου, η Θώμη, η Χρύσα και η Αναστασία Πλακιά, ο Δημήτρης Μασσαλής, ο Ιονέλ Κουλέλα, ο Βάιος Βλάχος, η Δήμητρα Καπετάνιου, ο Σωτήρης Καραγεωργίου, η Ιφιγένεια Μήτσκα, ο Αναστάσιος Κουτσόπουλος, η Μάρθη Ψαροπούλου, η Φραντσέσκα Μπέζα, ο Παβλίνο Μπόζο, ο Γεώργιος Παπάζογλου, η Ελισάβετ Χατζηβασιλείου, η Ευαγγελία και η Χρυσούλα - Κουκαριώτη, η Έλενα Δουρμίκα, ο Νικήτας Καραθεοδώρου, η Αναστασία Αδαμίδη, ο Ευάγγελος και ο Παναγιώτης Μπουρναζής, ο Γιώργος Κουτσούμπας, η Βασιλική Χλώρου, η Κέλλυ Πορφυρίδου, ο Ιωάννης Καρασάββας, η Αναστασία Παπαγγελή, ο Ιωάννης Καριώτης, ο Μοχάμεντ - Εντρίζ Μία, ο Βασίλειος Κώττας, η Μαρία Μίαρη, ο Νίκος Ναλμπάντης, ο Σπύρος Βούλγαρης, η Μαρία Εγιούτ, η Αγάπη Τσακλίδου, ο Ντένις Ρούτσι, ο Άγγελος Τηλκερίδης, η Αφροδίτη Τσιώμα, ο Ιορδάνης Αδαμάκης, ο Δημήτρης Οικού, η Αθηνά Κατσάρα, ο Γεώργιος Κυριακίδης, η Ελένη Τσίντζα, ο Παναγιώτης Χατζηχαραλάμπους, η Σοφία-Ειρήνη Ταχμαζίδου, η Μαίρη Μουρτζάκη, ο Γεώργιος Φωτόπουλος, ο Ιωάννης Τζοβάρας και η Βάια Μπλέκα-Καρακώστα.
Αφήνοντας λίγα εικοσιτετράωρα να περάσουν, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, υπέβαλε την παραίτησή του, κάνοντας λόγο για πράξη «ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των ανθρώπων που έφυγαν τόσο άδικα» και αναλαμβάνοντας την ευθύνη, αν και, 3 μήνες μετά την τραγωδία, κατέβηκε εκ νέου στον πολιτικό στίβο και επανεξελέγη βουλευτής με 12.194 σταυρούς στον Νομό Σερρών.
Οι πολιτικές δηλώσεις από όλα τα κόμματα και τους βουλευτές διαρκείς, αλλά, παρά την ποινική δίωξη των άμεσα υπευθύνων της τραγωδίας (ήτοι σταθμάρχες και επιθεωρητής ΟΣΕ), δεν υπήρξε καμιά διερεύνηση των βαθύτερων και ουσιαστικότερων αιτιών της.
Οι εκθέσεις, το μπάζωμα και το αδήλωτο φορτίο
Από την αυτοψία που διενεργήθηκε κατόπιν εντολής του Εφέτη Ανακριτή Λάρισας, Σωτήρη Μπακαΐμη, το Πυροσβεστικό σώμα συμπέρανε ότι η πυρόσφαιρα προκλήθηκε από την ανάφλεξη διαφυγόντων σιλικονούχων ελαίων ψύξεως από τους μετασχηματιστές, ενώ πραγματογνώμονες, που διερεύνησαν το συμβάν για λογαριασμό των οικογενειών των θυμάτων, παρατήρησαν ότι συνέλεξαν δείγματα από ουσίες, όπου το ξυλόλιο, το τολουόλιο και το βενζόλιο, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν στιγμιαία ανάφλεξη και συχνά χρησιμοποιούνται για τη νόθευση καυσίμων.
Σταδιακά, οι αναφορές για αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος πληθαίνουν, το σημείο «μπαζώνεται» και οι συγγενείς των 57 θέτουν δύο καίρια ερωτήματα:
Ποιος έδωσε εντολή να μπαζωθεί το σημείο της σύγκρουσης;
Τι μετέφερε το εμπορικό τρένο και μπόρεσε να προκαλέσει αυτήν την ανεξήγητη πυρόσφαιρα;
Φυσικά, απαντήσεις δεν έχουν δοθεί μέχρι και σήμερα, τουναντίον ο τότε υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, Χρήστος Τριαντόπουλος, ο οποίος παραιτήθηκε πριν τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής, αρνήθηκε ότι ήταν αυτός που έδωσε την εντολή για το μπάζωμα, ενώ αστυνομικοί που είχαν επιφορτιστεί με την προστασία του χώρου κατέθεσαν ότι δέχθηκαν πιέσεις από κυβερνητικά στελέχη, για να δώσουν την άδεια να προχωρήσουν στο μπάζωμα της περιοχής.
Στο πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας των Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), επισημαίνεται ότι τα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών δεν ήταν ικανά να δώσουν αυτήν την τεράστια πυρκαγιά, με τον Οργανισμό να βασίζεται σε ό,τι στοιχεία μπόρεσαν να συγκεντρωθούν, αν και παρατηρείται ότι οι επανειλημμένες εγγραφές και διαγραφές αρχείων από τους σκληρούς δίσκους της εταιρείας τα τελευταία δύο χρόνια δυσχέραιναν σημαντικά την πιστοποίηση γνησιότητας του υλικού.
Από την πλευρά του, ο ειδικός πραγματογνώμονας και τεχνικός σύμβουλος του Συλλόγου Θυμάτων, Βασίλης Κοκοτσάκης, κατέστησε σαφές στην έκθεση παράδοσης βίντεο-ντοκουμέντων από τις κάμερες του Ευαγγελισμού και της καύσης επί της επιβατικής αμαξοστοιχίας, ότι «η χωρίς καμία αμφιβολία ροή φλεγομένων αυτών υγρών καυσίμων στα πρανή (λόγω κλήσης) της σιδηροδρομικής γραμμής, στο σημείο που κατέληξαν και εντοπίστηκαν τα συντρίμμια της επιβατικής αμαξοστοιχίας μετά τη σύγκρουση, διαπίστωση η οποία δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το είδος της καύσης αλλά και της ταυτότητας του καιόμενου υλικού», αλλά και ότι ο θάνατος πολλών επιβατών οφείλεται σε εύφλεκτα καύσιμα υλικά, η συμπεριφορά των οποίων δεν συνάδει με αυτή του βασικού εξοπλισμού των δυο τρένων και του δηλωμένου φορτίου αυτών.
Επί της ουσίας, αυτό στο οποίο καταλήγουν οι πραγματογνώμονες των οικογενειών είναι το παράνομο φορτίο, το οποίο κανένας κυβερνητικός παράγοντας δεν δέχεται.
Μάλιστα, ο Αχιλλέας Μιχόπουλος, ένας από τους τεχνικούς συμβούλους συγγενών των θυμάτων, εκτίμησε πως το παράνομο αυτό φορτίο μπορεί να έφτανε μέχρι και τους 18 τόνους, τοποθετημένο σε ειδικές δεξαμενές, μεγάλο μέρος εκ των οποίων εξατμίστηκε, λόγω της πυρόσφαιρας που προκλήθηκε.
«Θα πεθάνουμε!»
Ωστόσο, στο πόρισμα που συνέταξε Βέλγος πραγματογνώμονας, για λογαριασμό της Hellenic Train αποδίδει την έκρηξη στην αμαξοστοιχία σε μια «ατυχή σύμπτωση», απορρίπτοντας την περίπτωση παράνομου φορτίου, με τον Κώστα Λακαφώση, πραγματογνώμονα που εργάζεται για τις οικογένειες των θυμάτων, να παρατηρεί ότι πρόκειται για μια διαπίστωση που θα καταπέσει, καθώς είναι μια «καλογραμμένη επιστημονική φαντασία που κάνει διάφορες απίστευτες παραδοχές, ότι κόπηκε το καλώδιο, έμεινε ψηλά στον αέρα, πέταξε και μετά από μερικά δευτερόλεπτα πήγε και χτύπησε ακριβώς στην τρύπα του μετασχηματιστή και ενώ δεν είχε κοπεί το ρεύμα υποτίθεται, είχε ακόμα ρεύμα για να ανάψει η φωτιά».
Παράλληλα, ο κ. Λακαφώσης υπογράμμισε ότι ντοκουμέντα που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας και περιλαμβάνονται στη δικογραφία, αποτελούν προϊόντα πλαστογράφησης, καταρρίπτοντας έναν ισχυρισμό της Hellenic Train περί διαγραφής βίντεο μετά την παρέλευση δεκαπεθνήμερου, εξηγώντας ότι υπάρχει υλικό στους δίσκους της εταιρείας ακόμη και 53 μετά.
Τα «ουρανοκατέβατα» βίντεο και η απώλεια δεκάδων χιλιάδων στοιχειών
Κι όλα αυτά την ώρα που στο φως της δημοσιότητας εμφανίζονται ξαφνικά, στις 5 Φεβρουαρίου του 2025, τρία βίντεο, που δείχνουν τα τελευταία λεπτά της πορείας της εμπορικής αμαξοστοιχίας λίγο πριν συγκρουστεί με την επιβατική αμαξοστοιχία στα Τέμπη.
Ο δικηγόρος της εταιρείας φύλαξης – βιντεοεπιτήρησης του σιδηροδρομικού δικτύου, «ΙΝΤΕΡ ΣΤΑΡ ΣΕΚΙΟΥΡΙΤΙ Ε.Π.Ε.», Βασίλης Καπερνάρος, μετέβη στον Εφέτη Ανακριτή Λάρισας, Σωτήρη Μπακαΐμη, για να παραδώσει το εν λόγω υλικό, το οποίο προέρχεται από τη Σήραγγα Πλαταμώνα (Νότιο Μέτωπο) και Τεμπών (Βόρειο Μέτωπο) και το Κέντρο Ελέγχου Πληροφορίας Ραψάνης, με την εταιρεία να ισχυρίζεται ότι από τα βίντεο επιβεβαιώνεται ότι δεν υπήρξε παράνομη φόρτωση, παρά μόνον τα δηλωμένα κοντέινερ.
Παρόλα αυτά, οι δικαστικοί πραγματογνώμονες, που επιφορτίστηκαν με την εξέταση των βίντεο, στην έκθεσή τους αποφάνθηκαν ότι πράγματι πρόκειται για την ίδια εμπορική αμαξοστοιχία και ότι με βάση τα καρέ δεν διακρίνεται παράνομο φορτίο, αν και σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αποφανθούν για τη γνησιότητα των βίντεο, η οποία θα διασταυρωθεί από το εγκληματολογικό εργαστήριο της ΕΛ.ΑΣ..
Μεταξύ των ερωτημάτων που ακόμη δεν έχουν απαντηθεί και εγείρουν ερωτήματα είναι και τα συνολικά 649.000 αρχεία ηχητικά και βίντεο που αφορούσαν τις δύο πρώτες ημέρες μετά την τραγωδία, τα οποία αν και παραδόθηκαν στον ανακριτή, δεν υπάρχουν στη δικογραφία.
Απαντώντας στην κριτική που δέχθηκαν δικαστικές πηγές ανέφεραν ότι επρόκειτο για στοιχεία που δεν ήταν χρήσιμα στην υπόθεση και γι’ αυτό δεν συμπεριλήφθηκαν στη δικογραφία, ωθώντας τους συγγενείς των θυμάτων να στραφούν νομικά κατά του Σωτήρη Μπακαΐμη, τον οποίο και μήνυσαν για σοβαρότατες κατηγορίες, μεταξύ των οποίων αυτή της παρεμπόδισης Δικαιοσύνης, της παράβασης καθήκοντος και της υπεξαγωγής, αφότου χάθηκε η δυνατότητα να συμπεριληφθούν στην έρευνα στοιχεία, ενώ καταπατήθηκε το δικαίωμα να τεθούν υπόψη των διαδίκων.
Μαρία Καρυστιανού: Η «μάνα» που έγινε σύμβολο αγώνα για δικαίωση
Όπως κάθε αγώνας, έτσι κι ο αγώνας για απόδοση ευθυνών και δικαίωση των 57 νεκρών, έχει ένα σύμβολο, κι αυτό δεν είναι άλλο από τη Μαρία Καρυστιανού, τη μητέρα της 19χρονης Μάρθης Ψαροπούλου, που σκοτώθηκε το μοιραίο βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου.
Φυσικά, η Μαρία Καρυστιανού δεν είναι η μόνη μορφή που «τόλμησε» να σηκώσει ανάστημα ενάντια στον αυταρχισμό και την ατιμωρησία, τουναντίον στο πλευρό της βρίσκονται εκατομμύρια πολίτες και, φυσικά, οι συγγενείς των θυμάτων, που προσπαθούν όλοι μαζί να οδηγήσουν τους υπαίτιους της τραγωδίας στη δικαιοσύνη.
Ωστόσο, η Μαρία Καρυστιανού κατέφερε (και δικαίως) να γίνει σύμβολο στον αγώνα των συγγενών θυμάτων για τη δικαίωσή τους, αφού πρωτοστατεί ως πρόεδρος του Συλλόγου Πληγέντων Σιδηροδρομικής Τραγωδίας Τεμπών. Γιατί κατάφερε να κάνει το Ευρωκοινοβούλιο να την ακούσει, κατάφερε να τα βάλει με διαδικτυακά τρολ, να διαψεύσει χυδαία fake news για την επιμέλεια των παιδιών της, να μηνύσει δικαστικούς λειτουργούς που δεν τιμούν το λειτούργημά τους. Να γίνει η «μάνα της Ελλάδας».
Άλλωστε, όπως έλεγε στο εμβληματικό του διήγημα «Το μεγαλείο της μάνας» ο Μαξίμ Γκόρκι:
«Το πιο όμορφο λουλούδι πάνω στη γη δεν είναι ο έρωτας, αλλά η αγάπη της μάνας, που κάνει τα χιόνια στα βουνά να λιώνουν, που κάνει τα θηρία να ηρεμούν, που κάνει τις καρδιές όλων των ανθρώπων να χτυπούν όμορφα, σαν προφέρουν το όνομά της».
