Η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο επανέρχεται στο προσκήνιο, με επίκεντρο το τουρκολιβυκό μνημόνιο, τις τουρκικές διεκδικήσεις νοτίως της Κρήτης και τις κινήσεις της Άγκυρας απέναντι σε ενεργειακές υπερδυνάμεις όπως η Chevron και η ExxonMobil. Ο καθηγητής Ιωάννης Μάζης, με τη γνωστή οξυδέρκεια και τεκμηριωμένη προσέγγισή του, αναλύει τις πρόσφατες εξελίξεις και προβλέπει την πραγματική δυναμική πίσω από τη ρητορική της Τουρκίας.
Πρόσφατα δημοσιεύματα της φιλοκυβερνητικής τουρκικής εφημερίδας Sabah υποστηρίζουν ότι η Άγκυρα «δεν πρόκειται να επιτρέψει σε καμία χώρα να αμφισβητήσει» το μνημόνιο Τουρκίας–Λιβύης, χαρακτηρίζοντάς το ως «ζήτημα υψίστης στρατηγικής σημασίας». Παράλληλα, προειδοποιούν για “μη αποδεκτές” έρευνες και γεωτρήσεις στην περιοχή νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης, όπου δραστηριοποιούνται αμερικανικοί ενεργειακοί κολοσσοί.
Η Ankara δείχνει να επιχειρεί μια επιθετική ρητορική απέναντι σε εταιρείες που αποτελούν βραχίονες της αμερικανικής ενεργειακής και γεωπολιτικής ισχύος. Σύμφωνα με τον κ. Μάζη, μια τέτοια τακτική δεν έχει καμία πιθανότητα υλοποίησης — και αυτό γιατί μια πραγματική πρόκληση απέναντι στις εν λόγω εταιρείες θα ισοδυναμούσε με άμεση αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο ίδιος τονίζει πως η εικόνα της Τουρκίας να προσπαθεί να ανακόψει την επιχειρησιακή δράση εταιρειών όπως η Chevron «με πέντε φρεγάτες» θα αποτελούσε αντικείμενο χλευασμού, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στη διεθνή κοινότητα.
Αντί να ρισκάρει οποιαδήποτε στρατιωτική σύγκρουση, η Τουρκία —όπως επισημαίνει ο καθηγητής— επιλέγει τη διπλωματία των παρασκηνίων. Μέσω του υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, επιχειρεί να προσεγγίσει ενεργειακές εταιρείες προσφέροντας “υπηρεσίες”, οικονομικά κίνητρα ή πολιτικά ανταλλάγματα ώστε να καθυστερήσουν ή να παγώσουν τις γεωτρήσεις.
Ωστόσο, κατά τον κ. Μάζη, οι εταιρείες αυτές δεν πρόκειται να επηρεαστούν από τουρκικές πιέσεις ή υποσχέσεις, λόγω του τεράστιου οικονομικού ενδιαφέροντος της περιοχής και της ισχυρής πολιτικής προστασίας που απολαμβάνουν από την Ουάσιγκτον.
Η παρουσία των αμερικανικών κολοσσών διαφοροποιεί πλήρως το σκηνικό σε σχέση με προηγούμενα περιστατικά, όπως αυτό της πόντισης του ηλεκτρικού καλωδίου Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, όπου οι ΗΠΑ διατήρησαν πιο ουδέτερη στάση.
Σήμερα, με ενεργές επενδύσεις και υψηλής αξίας γεωτρήσεις, μια τουρκική πρόκληση θα ξεπερνούσε το διμερές επίπεδο και θα μετατρεπόταν σε στρατηγική σύγκρουση με τις ΗΠΑ. Γεγονός που, όπως τονίζει ο καθηγητής, η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά.
