Τι ψάχνεις;
Ερώτηση με Αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων σχετικά με την «έμμεση νομοθέτηση νέων οδηγιών» για τις σήραγγες που οδηγεί στον «διπλασιασμό του κόστους τους» κατέθεσε η Θεοδώρα Τζάκρη μαζί με τους υπόλοιπους βουλευτές που πρόσκεινται στο Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη.
Η ερώτηση αναφέρει τα εξής:
Στις Φεβρουαρίου 2023 υπογράφηκε η εργολαβική σύμβαση με την εταιρεία «ΑΒΑΞ Α.Ε.» για την κατασκευή του έργου «Οδικό τμήμα Μπράλος – Άμφισσα του διαγώνιου άξονα Λαμία - Ιτέα - Αντίρριο» συνολικής κατ’ αποκοπή δαπάνης 256.877.408,00 € (με ΦΠΑ). Στις 29 Ιουλίου 2024 έγινε μεταξύ άλλων, αποδεκτή τροποποίηση του αρχικού σχεδιασμού του έργου στην περιοχή των Σηράγγων Σ1 (μήκους 2.155 μέτρων) και Σ2 (μήκους 2.440 μέτρων) στη βάση μιας (μη γνωστής) μελέτης κλιματικής ανθεκτικότητας του έργου, με αποτέλεσμα την αντικατάσταση των σηράγγων αμφίδρομης κυκλοφορίας και των συνοδών σηράγγων διαφυγής με διαχωρισμένες σήραγγες μονής κατεύθυνσης με δύο λωρίδες κυκλοφορίας η κάθε μία. Η εν λόγω τροποποίηση επέφερε αύξηση της συνολικής δαπάνης του έργου από 256.877.408,00 € σε 326.127.408,00 €. Δηλαδή προέκυψε αύξηση κατά 69.250.000,00 € (με ΦΠΑ) ή 27%.
Επειδή υπάρχει πραγματική απορία για το πώς μια μελέτη κλιματικής ανθεκτικότητας μπορεί να οδηγήσει σε τέτοιες αποφάσεις αλλαγής ενός έργου, όταν μάλιστα η κατασκευή δίδυμων σηράγγων έναντι των μονών σχεδόν υπερδιπλασιάζει το κόστος τους, που σε κάθε περίπτωση είναι έργα πολύ ακριβά, τόσο στην κατασκευή όσο και στη συντήρησή τους και επειδή εν είδει δεδικασμένου, δυνητικά μπορεί να τροποποιηθούν στο μέλλον και όλες τις σήραγγες αμφίδρομης κυκλοφορίας που ήδη ή επίκειται η κατασκευή τους μέσω συμβασιοποιημένων έργων καθώς και όλες τις σήραγγες που πρόκειται να μελετηθούν ή ακόμα και αυτές που ήδη λειτουργούν, με ότι αυτό σημαίνει για την επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, οι Βουλευτές του Κινήματος Δημοκρατίας κκ Θεοδώρα Τζάκρη, Αλέξανδρος Αυλωνίτης, Κυριακή Μάλαμα, Γιώτα Πούλου και Ραλλία Χρηστίδου κατέθεσαν Ερώτηση σε συνδυασμό με Αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων (ΑΚΕ) προς τους Υπουργούς Υποδομών και Μεταφορών και Οικονομίας και Οικονομικών, με την οποία ζητούν απαντήσεις στα παρακάτω Ερωτήματα:
Επίσης ζητούν να κατατεθούν στην εθνική αντιπροσωπεία τα παρακάτω έγγραφα:
Αναλυτικά η Ερώτηση και ΑΚΕ:
«ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ (Α.Κ.Ε.)
Προς τους κκ Υπουργούς Υποδομών και Μεταφορών και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών
Θέμα: «Διπλασιασμός των σηράγγων στο έργο «Μπράλος – Άμφισσα» – έμμεση «νομοθέτηση» νέων οδηγιών για τις σήραγγες με υπερδιπλασιασμό του κόστους τους;»
(1) Στις Φεβρουαρίου 2023 υπογράφηκε η εργολαβική σύμβαση με την εταιρεία «ΑΒΑΞ Α.Ε.» για την κατασκευή του έργου «Οδικό τμήμα Μπράλος – Άμφισσα του διαγώνιου άξονα Λαμία - Ιτέα - Αντίρριο» συνολικής κατ’ αποκοπή δαπάνης 256.877.408,00 € (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ), μετά την εφαρμογή έκπτωσης 10,10%.
(2) Στις 29-7-2024, προτελευταία εργάσιμη πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές, ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Χωροταξικής, Περιβαλλοντικής και Αγροτικής Πολιτικής Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας ενημέρωνε την ΥΠ.Υ.ΜΕ/ΕΥΔΕ-ΚΣΣΥ για την Απόφασή του με τίτλο Τροποποίηση της αρ. 171015/21-2-2014 Α.Ε.Π.Ο. της ΕΥΠΕ, όπως ισχύει, του έργου: «Οδικό τμήμα «Μπράλος-Άμφισσα» του διαγώνιου άξονα Λαμία-Ιτέα-Αντίρριο», έχοντας υπόψη «Το αρ. Α/ΣΕΡ000/ΜΕ6/157429/15-7-2024 έγγραφο της Ε.Υ.Δ.Ε./Κ.Σ.Σ.Υ., με το οποίο υπέβαλε στην υπηρεσία μας μελέτη περιβάλλοντος για την τροποποίηση της ως άνω ΑΕΠΟ, για το έργο του θέματος».
Σύμφωνα με την απόφαση έγινε μεταξύ άλλων αποδεκτή η τροποποίηση του αρχικού σχεδιασμού του έργου στην περιοχή των Σηράγγων Σ1 (μήκους 2.155 μέτρων) και Σ2 (μήκους 2.440 μέτρων) και συγκεκριμένα η αντικατάσταση των σηράγγων αμφίδρομης κυκλοφορίας και των συνοδών σηράγγων διαφυγής με διαχωρισμένες σήραγγες μονής κατεύθυνσης με δύο λωρίδες κυκλοφορίας η κάθε μία.
(3) Κατά τη διάρκεια του Αυγούστου του 2024 υποβλήθηκαν οι μελέτες που απαιτούνταν σύμφωνα με την απόφαση εκείνη: συγκεκριμένα, από τις 5/8/2024 έως τις 2/9/2024 υποβλήθηκαν οι μελέτες σηράγγων, η οριστική αρχιτεκτονική μελέτη των κτιρίων εξυπηρέτησης των σηράγγων, η οριστική μελέτη υδραυλικών έργων (αποστράγγιση εσωτερικού σηράγγων/υπογείων έργων) των σηράγγων, η οριστική μελέτη παραλλαγής της οδοποιίας στις περιοχές των σηράγγων και οι οριστικές στατικές μελέτες των κτιρίων εξυπηρέτησης των σηράγγων.
(4) Στις 4-10-2024, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών αποφασίζει την έγκριση των τροποποιημένων μελετών των δύο σηράγγων και τη σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης συνολικής δαπάνης 69.250.000,00 € (με ΦΠΑ) (Απόφαση Β/ΣΕΡ380/ΟΔ/ΣΥ/194571). Έτσι, τα 256.877.408,00 € της αρχικής σύμβασης γίνονται τώρα 326.127.408,00 €, αυξάνονται, δηλαδή, κατά 27%.
Σύμφωνα με την εν λόγω υπουργική απόφαση
«3. Η αναγκαιότητα έγκρισης της τροποποίησης των Μελετών του θέματος οφείλεται κυρίως στους παρακάτω λόγους:
3.1. Σύμφωνα με τη μελέτη Τεκμηρίωσης της Κλιματικής Ανθεκτικότητας του Έργου, η οποία εκπονήθηκε τον Σεπτέμβριο 2023 (μετά τη δημοπράτηση του έργου) και ήταν απαραίτητη για την ένταξη του έργου στο Πρόγραμμα «Μεταφορές 2021 – 2027», πρέπει να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα παύσης λειτουργίας του παρόντος έργου λόγω εργασιών συντηρήσεων και ατυχημάτων και συστήνεται επομένως, η διασφάλιση της συνεχούς και απρόσκοπτης λειτουργίας του νέου οδικού έργου, μέσω κατάλληλων επεκτάσεων/παρεμβάσεων στις νέες υποδομές του έργου, που θα θωρακίζουν σημαντικά την ασφάλεια των χρηστών και του προσωπικού του οδικού έργου αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής μελέτης, στο πλαίσιο υλοποίησης της Οδηγίας για την «κλιματική ουδετερότητα» και την «κλιματική ανθεκτικότητα» 2021/C 373/01 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
3.2. Η τεχνική λύση κατασκευής δίδυμων σηράγγων με κυκλοφορία μονής κατεύθυνσης ανά κλάδο, παρουσιάζει συντριπτικά υψηλότερη διαθεσιμότητα, 15 φορές μεγαλύτερη, έναντι της «συμβατικής» λύσης, καθώς η διευρυμένη διατομή 2 λωρίδων ανά κατεύθυνση αφενός επιτρέπει την εκτέλεση εργασιών εντός της σήραγγας με ταυτόχρονη κυκλοφορία, και αφετέρου εξασφαλίζει την δυνατότητα διεκπεραίωσης της κυκλοφορίας στις περισσότερες περιπτώσεις έκτακτων συμβάντων. Συνεπώς καθίσταται επιτακτική η ανάγκη εξασφάλισης της διαθεσιμότητας και λειτουργίας του συνόλου του οδικού τμήματος, η οποία καθορίζεται από τη μορφή των σηράγγων. Η εξασφάλιση της λειτουργίας του νέου οδικού άξονα Μπράλος – Άμφισσα σε περιπτώσεις απρόβλεπτων συμβάντων ή προγραμματισμένων εργασιών συντήρησης δε μπορεί πλέον να βασίζεται στην ενναλακτική διαδρομή μέσω της παλαιάς οδού, καθώς αυτή λόγω της γεωμορφολογίας, των μειωμένων γεωμετρικών της χαρακτηριστικών, και της ελλιπούς συντήρησης που πιθανόν θα έχει (λόγω της μη καθημερινής χρήσης της) θα παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα. Η συστηματική χρήση της υφιστάμενης σήμερα οδού λόγω συντήρησης των σηράγγων ή συμβάντων στην περιοχή των σηράγγων (ατυχήματα, αποχιονισμοί κλπ) θα αλλοιώσει τους στόχους του έργου όπως το ανθρακικό αποτύπωμα.
Επιπλέον η κατασκευή των δίδυμων σηράγγων αντί σηράγγων αμφίδρομης κυκλοφορίας παρουσιάζει τα έξης πλεονεκτήματα:
- Μείωση κινδύνου εμφάνισης ατυχημάτων από μετωπική σύγκρουση εντός των σηράγγων, αφού καταργείται η αμφίδρομη κυκλοφορία (δηλαδή η κυκλοφορία με μία λωρίδα ανά κατεύθυνση).
- Ελαχιστοποίηση των περιπτώσεων προγραμματισμένων ή εκτάκτων αποκλεισμών της κυκλοφορίας εντός της σήραγγας.
- Ο διαμήκης αερισμός (δίδυμες σήραγγες) συγκριτικά με τον ημιεγκάρσιο αερισμό (σήραγγες με αμφίδρομη κυκλοφορία) υπερτερεί σε Μελέτη / Παραμετροποίηση / Δοκιμές / Θέση σε λειτουργία.
- Μείωση των προβλημάτων βιωσιμότητας και εφικτότητας υλοποίησης της διαδρομής,τα οποία προκύπτουν από την παρουσία πάγου και χιονιού το χειμώνα – λόγω του υψομέτρου στις περιοχές κατασκευής των σηράγγων, καθώς και τους φυσικούς κινδύνους όπως κατολισθήσεις, πτώσεις βραχωδών όγκων, κ.λ.π. Τα τελευταία χρόνια η συχνότητα εμφάνισης φυσικών κινδύνων είναι μεγάλη λόγω των έντονων φυσικών καιρικών φαινομένων όπως έντονες βροχοπτώσεις ή / και χιονοπτώσεις με μεγάλη διάρκεια.
- Μείωση του κοινωνικού κόστος (societal cost).»
(5) Είναι προφανές ότι η εγκεκριμένη μελέτη με την οποία δημοπρατήθηκε το έργο και προέβλεπε μονές σήραγγες (αμφίδρομης κυκλοφορίας) είχε εκπονηθεί με όλους τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης και για τον λόγο αυτό δεν αμφισβητήθηκε με βάση τους κανόνες αυτούς αλλά με «αξιοποίηση» της αναφερόμενης στην υπουργική απόφαση ευρωπαϊκής τεχνικής οδηγίας, που αφορά την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών στην κλιματική αλλαγή (2021/C 373/01) και η οποία περιλαμβάνει δύο πυλώνες:
- τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (κλιματική ουδετερότητα) που εξασφαλίζει τη συμβατότητα της υποδομής με τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και
- την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (κλιματική ανθεκτικότητα) της υποδομής στους προβλεπόμενους κλιματικούς κινδύνους κατά τη διάρκεια ζωής της.
Οι εμπειρίες από μελέτες τεκμηρίωσης κλιματικής ανθεκτικότητας έργων υποδομής κατ’ εφαρμογή της οδηγίας αυτής οδηγούν σε αμηχανία έναντι του ενδεχομένου ότι μια τέτοια μελέτη θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντικατάσταση των μονών σηράγγων του συγκεκριμένου έργου με δίδυμες σήραγγες.
(6) Πέραν τούτου, για να αποκτήσουμε μια αίσθηση της απόκλισης της εν λόγω απόφασης από τις ευρωπαϊκές οδηγίες, επισημαίνουμε ότι η ευρωπαϊκή οδηγία για τις σήραγγες (ΟΔΗΓΙΑ 2004/54/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 29ης Απριλίου 2004 σχετικά µε τις ελάχιστες απαιτήσεις ασφαλείας για τις σήραγγες του Διευρωπαϊκού Οδικού Δικτύου), στο σχετικό ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι αναφέρει τα εξής:
«2. Μέτρα που αφορούν την υποδομή
2.1. Αριθμός κλάδων και λωρίδων
2.1.1. Τα κύρια κριτήρια για να αποφασισθεί αν η προς κατασκευή σήραγγα θα έχει έναν ή δύο κλάδους, είναι η προβολή του κυκλοφοριακού φόρτου και η ασφάλεια. Επίσης, λαμβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως το ποσοστό των βαρέων φορτηγών, η κλίση και το μήκος.
2.1.2. Σε κάθε περίπτωση, για τις σήραγγες στο στάδιο της μελέτης, εάν η πρόγνωση για μια 15ετία δείχνει ότι ο κυκλοφοριακός φόρτος θα υπερβεί τα 10 000 οχήματα ανά ημέρα και ανά λωρίδα, προβλέπεται να υπάρχει σήραγγα δύο κλάδων, μιας κατεύθυνσης κυκλοφορίας ανά κλάδο, όταν ο κυκλοφοριακός φόρτος θα υπερβεί την τιμή αυτή.»
Άρα, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, για να απαιτηθούν διαχωρισμένες σήραγγες μονής κατεύθυνσης πρέπει ο κυκλοφοριακός φόρτος να προβλέπεται ότι θα υπερβεί σε μια 15ετία τα 10.000 οχήματα ανά λωρίδα, ενώ το εν λόγω έργο η σχετική πρόβλεψη δεν υπερβαίνει τις 5.000 οχήματα και για τις δύο λωρίδες!
(7) Επιπροσθέτως, για να αποκτήσουμε και μια αίσθηση της απόκλισης της εν λόγω απόφασης από τους ελληνικούς κανονισμούς και οδηγίες μελετών για τις σήραγγες, επισημαίνουμε ότι από τις σχετικές οδηγίες (ΟΜΟΕ-ΤΕΥΧΟΣ ΟΔΙΚΩΝ ΣΗΡΑΓΓΩΝ / ΕΡΓΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ / ΙΟΥΛΙΟΣ 2002), αναφέρεται ότι η διατομή με αμφίδρομη κυκλοφορία (μία σήραγγα, δηλαδή) χρησιμοποιείται χωρίς επιφυλάξεις μέχρι ο κυκλοφοριακός φόρτος να υπερβεί τις 18.000 οχήματα/ημέρα και για τις δύο κατευθύνσεις (Σχήμα 5.4 Περιοχή εφαρμογής των διατομών οδών σε σήραγγες σε συνάρτηση με τους κυκλοφοριακούς φόρτους).
Άρα, σύμφωνα με τις ελληνικές οδηγίες, για να αξιολογηθεί αν απαιτούνται διαχωρισμένες σήραγγες πρέπει ο κυκλοφοριακός φόρτος να εκτιμηθεί ότι θα υπερβεί στο έτος-στόχο του έργου τα 18.000 οχήματα και για τις δύο λωρίδες όταν στο εν λόγω έργο η σχετική πρόβλεψη είναι στα όρια των 5.000 οχημάτων και για τις δύο λωρίδες!
Επομένως,
Επειδή η παράγραφος 3.1 της εν λόγω υπουργικής απόφασης αναφέρεται και στηρίζεται αποκλειστικά στη μελέτη Τεκμηρίωσης της Κλιματικής Ανθεκτικότητας του Έργου, η οποία δεν μας είναι γνωστή αλλά έχουμε πραγματική απορία για το πώς μια μελέτη τέτοιου είδους μπορεί να οδηγήσει σε τέτοιες αποφάσεις,
Επειδή η παράγραφος 3.2 της εν λόγω υπουργικής απόφασης είναι πλήρης ισχυρισμών των οποίων η τεκμηρίωση δεν είναι καθόλου προφανής,
Επειδή η παράγραφος 3.3 της εν λόγω υπουργικής απόφασης αφορά όλες ανεξαιρέτως τις σήραγγες αμφίδρομης κυκλοφορίας,
Επειδή η σχετική τροποποίηση των όρων της σύμβασης του έργου, με την κατασκευή δίδυμων σηράγγων έναντι των μονών, αγνοεί επιδεικτικά τις προβλέψεις των ευρωπαϊκών και ελληνικών οδηγιών για τις σήραγγες,
Επειδή όλα αυτά, εν είδει δεδικασμένου, δεν αφορούν μόνο τις συγκεκριμένες σήραγγες αλλά, δυνητικά συμπεριλαμβάνουν και όλες τις σήραγγες αμφίδρομης κυκλοφορίας που ήδη ή επίκειται η κατασκευή τους μέσω συμβασιοποιημένων έργων, όπως, για παράδειγμα, η σήραγγα Κλεισούρας στη οδό Πτολεμαΐδας – Καστοριάς ή η σήραγγα στην παράκαμψη Χαλκίδας, καθώς επίσης και όλες τις σήραγγες που πρόκειται να μελετηθούν ή ακόμα και αυτές που ήδη λειτουργούν,
Επειδή η κατασκευή δίδυμων σηράγγων έναντι των μονών σχεδόν υπερδιπλασιάζει το κόστος των έργων, τα οποία σε κάθε περίπτωση είναι πολύ ακριβά, όχι μόνο στην κατασκευή αλλά και στη συντήρησή τους,
Επειδή η ελληνική κοινωνία έχει βιώσει πρόσφατα με σκληρό τρόπο μια οιονεί χρεοκοπία της οποίας οι συνέπειες και οι απαιτήσεις είναι μπροστά μας,
Ερωτώνται οι αρμόδιοι κκ Υπουργοί
και παρακαλούμε όπως καταθέσετε στην εθνική αντιπροσωπεία
Ενημερωθείτε πρώτοι για όλα τα τελεταία νέα, απευθείας στο email σας
