Το νιτρώδες οξείδιο – γνωστό και ως «αέριο του γέλιου» – έχει πολλές νόμιμες χρήσεις, από παυσίπονο σε οδοντιατρικές επεμβάσεις μέχρι μέσο αφρισμού στην σαντιγί σε συσκευασία. Όμως, ενώ οι ευφορικές του επιδράσεις είναι γνωστές εδώ και καιρό, η άνοδος του ατμίσματος το μετέτρεψε σε ιδανικό «μέσο παράδοσης» του αερίου – και, όπως προειδοποιούν ειδικοί, σε τέλειο συνταγή για εξάρτηση.
Ο θάνατος της Meg Caldwell δεν ήταν αναπόφευκτος. Η ιππέας από τη Φλόριντα ξεκίνησε να κάνει χρήση του νιτρώδους οξειδίου για ευχαρίστηση στο πανεπιστήμιο, πριν οκτώ χρόνια. Όπως και πολλοί άλλοι νέοι, έκανε εντονότερη χρήση κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ήταν η μικρότερη από τέσσερις αδελφές, «το φως της ζωής μας», όπως είπε η αδελφή της Kathleen Dial στο BBC.
Η χρήση της όμως συνέχισε να επιδεινώνεται, σε σημείο που η εξάρτηση «άρχισε να κυριαρχεί στη ζωή της». Έχασε προσωρινά τη λειτουργία των ποδιών της μετά από υπερβολική δόση, που την άφησε και ακράτητη. Παρ’ όλα αυτά, συνέχισε τη χρήση: αγόραζε το αέριο από τοπικά καταστήματα με προϊόντα καπνίσματος, το εισέπνεε στο πάρκινγκ και έμπαινε ξανά για να αγοράσει περισσότερο – ξοδεύοντας κάποιες μέρες εκατοντάδες δολάρια. Πέθανε τον περασμένο Νοέμβριο, σε ένα από αυτά τα πάρκινγκ, έξω από κατάστημα ηλεκτρονικών τσιγάρων.
«Νόμιζε ότι δεν θα της έκανε κακό επειδή το αγόραζε νόμιμα στο μαγαζί», είπε η κα Dial.
Η πορεία της εξάρτησης
Η πορεία της εξάρτησής της – από νεανική κατάχρηση σε απειλητική για τη ζωή εξάρτηση – γίνεται ολοένα και πιο κοινή. Η Ετήσια Έκθεση των Κέντρων Δηλητηριάσεων των ΗΠΑ καταγράφει αύξηση 58% στις αναφορές εσκεμμένης έκθεσης σε νιτρώδες οξείδιο από το 2023 έως το 2024.
Σε ακραίες περιπτώσεις, η εισπνοή του μπορεί να προκαλέσει υποξία – έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο – με αποτέλεσμα τον θάνατο. Η συχνή χρήση μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, νευρολογική βλάβη, αποδόμηση του νωτιαίου μυελού και ακόμη και παράλυση. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), οι θάνατοι από δηλητηρίαση με νιτρώδες οξείδιο αυξήθηκαν πάνω από 110% μεταξύ 2019 και 2023.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κατοχή του ουσιώδους αυτού αερίου ποινικοποιήθηκε το 2023, καθώς αυξήθηκε η κατάχρησή του από νέους κατά την πανδημία. Στις ΗΠΑ, αν και αρκετές πολιτείες απαγορεύουν τη χρήση για ευχαρίστηση, η πώληση του παραμένει νόμιμη ως προϊόν μαγειρικής. Μόνο η Λουιζιάνα το έχει απαγορεύσει πλήρως.
Η εταιρεία Galaxy Gas, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς, διαφημίζει συνταγές όπως κοτόπουλο σατάι με αφρό από τσίλι και φυστικοβούτυρο ή γκασπάτσο με καρπούζι. Με γεύσεις όπως Blue Raspberry ή Strawberries and Cream, ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό το «παραθυράκι» νομιμότητας, μαζί με αλλαγές στη συσκευασία και την πώληση, συνέβαλαν στην κατακόρυφη αύξηση της κατάχρησης.
Η πανδημία και η χρήση του αερίου
Μέχρι πρόσφατα, οι χρήστες εισέπνεαν το αέριο από μεταλλικές αμπούλες 8g με τη βοήθεια μπαλονιών. Όμως, την περίοδο της πανδημίας, οι εταιρείες άρχισαν να πωλούν πολύ μεγαλύτερους κυλίνδρους – έως και 2 κιλά – σε καταστήματα με ηλεκτρονικά τσιγάρα και είδη καπνίσματος. Το αέριο κυκλοφόρησε σε πολύχρωμες συσκευασίες, με σχέδια εμπνευσμένα από βιντεοπαιχνίδια και σειρές.
Η Pat Aussem, από την οργάνωση Partnership to End Addiction, λέει πως αυτές οι εξελίξεις έπαιξαν μεγάλο ρόλο: «Ακόμα και μόνο τα ονόματα Galaxy Gas ή Miami Magic είναι μορφές μάρκετινγκ. Οι μεγάλοι κύλινδροι ενθαρρύνουν τη μαζική χρήση και εντείνουν την πίεση από συνομήλικους».
Το BBC απευθύνθηκε στις Galaxy Gas και Miami Magic αλλά δεν έλαβε απάντηση. Η Amazon, μέσω της οποίας πωλείται το προϊόν, ανέφερε ότι γνωρίζει την κατάχρηση και εργάζεται για να εφαρμόσει νέα μέτρα ασφαλείας. Η Galaxy Gas, απαντώντας στο CBS News, διαβεβαίωσε πως το προϊόν προορίζεται αποκλειστικά για μαγειρική χρήση, με σχετική προειδοποίηση στις ιστοσελίδες της.
Η ανησυχία κορυφώθηκε το 2024, όταν κυκλοφόρησαν βίντεο στα social media με νεαρούς να κάνουν χρήση και να «ανεβάζουν» την εμπειρία. Ένα βίντεο από εστιατόριο ταχυφαγίας στην Ατλάντα τον Ιούλιο 2024 δείχνει έναν νεαρό να εισπνέει το αέριο με γεύση φράουλα-κρέμα λέγοντας: «My name’s Lil T, man», με τη φωνή του αλλοιωμένη. Το βίντεο έχει ξεπεράσει τα 40 εκατ. προβολές, με χιλιάδες μιμήσεις.
Το φαινόμενο έφτασε και στη ραπ μουσική και στις πλατφόρμες streaming όπως το Twitch. Καλεσμένοι το δοκίμασαν στην εκπομπή του Joe Rogan, ενώ ο Ye (ο πρώην Kanye West) μίλησε ανοιχτά για την κατάχρησή του. Αργότερα μήνυσε τον οδοντίατρό του για «ανεύθυνη χορήγηση επικίνδυνης ποσότητας νιτρώδους οξειδίου».
Η TikTok μπλόκαρε τις αναζητήσεις για το «galaxy gas», εμφανίζοντας πλέον ενημερωτικά μηνύματα για την εξάρτηση. Η ράπερ SZA προειδοποίησε το κοινό της για τους κινδύνους και κατήγγειλε το προϊόν επειδή «στοχεύει ΜΑΖΙΚΑ τα μαύρα παιδιά».
Τον Μάρτιο, ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων (FDA) εξέδωσε επίσημη προειδοποίηση μετά την αύξηση αναφορών για παρενέργειες από την εισπνοή. Ο FDA δήλωσε στο BBC πως συνεχίζει να παρακολουθεί τα περιστατικά και θα λάβει «κατάλληλα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας».
Για κάποιους όμως, οι προειδοποιήσεις ήρθαν πολύ αργά. Το 2023, η οικογένεια της 25χρονης τεχνολόγου ακτινολογίας Marissa Politte κέρδισε αγωγή 745 εκατ. δολαρίων κατά της εταιρείας United Brands, που πούλησε το προϊόν σε άτομο που οδήγησε υπό την επήρεια και την σκότωσε. Οι ένορκοι έκριναν πως η εταιρεία γνώριζε ότι το προϊόν θα γινόταν αντικείμενο κατάχρησης.
«Ο θάνατος της Marissa δεν έπρεπε ποτέ να είχε συμβεί. Αλλά, Θεέ μου, ας είναι ο τελευταίος», δήλωσε τότε ο δικηγόρος της οικογένειας.
Εν τω μεταξύ, η οικογένεια της Meg Caldwell έχει καταθέσει συλλογική αγωγή κατά των κατασκευαστών και διανομέων του αερίου, με στόχο να αποσυρθεί εντελώς από την αγορά.
«Για να χορηγήσει κανείς νιτρώδες οξείδιο σε οδοντιατρείο χρειάζονται ώρες εκπαίδευσης», λέει η Dial. «Κι όμως, μπορείς να το αγοράσεις από κατάστημα καπνιστικών. Είναι εξωφρενικό».
«Δυστυχώς, είναι πλέον φανερό ότι οι εταιρείες και οι καταστηματάρχες δεν πρόκειται να κάνουν το ηθικά σωστό και να το αποσύρουν από μόνοι τους», καταλήγει.
in.gr
Ακολουθήστε τη σελίδα του metrosport.gr και στο google news
Μπείτε στην παρέα μας στο instagram
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του metrosport.gr και του Metropolis 95.5 στο youtube
Βρείτε μας και στο spotify
