Με την έλευση του καλοκαιριού και την αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) εφιστά την προσοχή στον εποχικό κίνδυνο για λοιμώξεις από τα βακτήρια δονάκια (vibrio). Τα βακτήρια αυτά ζουν φυσικά σε υφάλμυρα παράκτια ύδατα, εκεί όπου αναμειγνύονται θαλασσινό και γλυκό νερό, ειδικά όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές και η αλατότητα χαμηλότερη. Οι συνθήκες αυτές εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα σε περιοχές της Ευρώπης λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Τα βακτήρια του γένους Vibrio ανιχνεύονται συχνά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στη Βαλτική Θάλασσα, η οποία προσφέρει ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξή τους λόγω της χαμηλής αλατότητας. Τα βακτήρια έχουν επίσης εντοπιστεί σε άλλες περιοχές, όπως η Βόρεια Θάλασσα και διάφορες κλειστές ή εκβολικές περιοχές κολύμβησης. Καθώς η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας αυξάνεται στην Ευρώπη, αναμένεται ότι τα vibrio θα επεκταθούν και σε άλλες παράκτιες περιοχές.
Η λοιμώδης νόσος που προκαλείται από διάφορα είδη των δονακίων, μερικά από τα οποία μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις. Αυτές περιλαμβάνουν τροφικές λοιμώξεις μετά από κατανάλωση ωμών ή αμαγείρευτων οστρακοειδών, αλλά και σοβαρές λοιμώξεις του αίματος όταν τα βακτήρια εισέρχονται στον οργανισμό μέσω πληγών ή κοψιμάτων στο δέρμα. Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή χρόνια ηπατικά νοσήματα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.
Αν και οι λοιμώξεις από vibrio παραμένουν σχετικά σπάνιες στην Ευρώπη, αρκετές βόρειες χώρες που συνορεύουν με τη Βαλτική Θάλασσα έχουν αναφέρει αυξήσεις τα τελευταία χρόνια. Αυτό ήταν ιδιαίτερα εμφανές κατά τα καλοκαίρια με παρατεταμένους καύσωνες και υψηλές θερμοκρασίες νερού, όπως το καλοκαίρι του 2018, όταν αναφέρθηκαν 445 περιστατικά — περισσότερα από τριπλάσια του ετήσιου μέσου όρου (126 περιστατικά) της περιόδου 2014–2017.
Αναγνώριση των συμπτωμάτων και μέτρα προστασίας
Τα συμπτώματα λοιμώξεων από τα συγκεκριμένα βακτήρια εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο αποκτήθηκε η λοίμωξη. Όταν μεταδίδεται μέσω κατανάλωσης ωμών ή αμαγείρευτων οστρακοειδών, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συνήθως υδαρή διάρροια, κοιλιακό άλγος, ναυτία, έμετο, πυρετό και ρίγη. Η λοίμωξη μπορεί επίσης να προκύψει από κολύμπι σε νερά που περιέχουν μεγάλη ποσότητα βακτηρίων Vibrio, προκαλώντας ωτίτιδες ή, αν τα βακτήρια έρθουν σε επαφή με ανοιχτές πληγές, δερματικά συμπτώματα όπως ερυθρότητα, οίδημα και πόνο στην προσβεβλημένη περιοχή. Μη θεραπευμένες δερματικές λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές όπως νεκρωτική απονευρωσίτιδα, βακτηριαιμία, σηψαιμία ή ακόμη και ακρωτηριασμό άκρων, ιδίως σε άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις (π.χ. χρόνια ηπατικά νοσήματα ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό).
Για τη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων από vibrio μπορούν να ληφθούν ορισμένες προφυλάξεις, όπως η αποφυγή κατανάλωσης ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων οστρακοειδών —ιδίως στρειδιών— και η σωστή θερμική επεξεργασία των θαλασσινών. Εάν υπάρχουν ανοιχτές πληγές, πρόσφατα τρυπήματα ή κοψίματα, είναι σημαντικό να αποφεύγεται το κολύμπι σε υφάλμυρα ή θαλασσινά νερά ή να καλύπτεται η πληγείσα περιοχή με αδιάβροχο επίδεσμο. Αν υπάρξει τυχαία επαφή με θαλασσινό νερό ενώ υπάρχουν εκδορές ή πληγές στο σώμα, είναι σημαντικό να πλυθεί η περιοχή με καθαρό, γλυκό νερό.
Η ευαισθητοποίηση του κοινού, των επαγγελματιών υγείας και των ταξιδιωτών είναι κρίσιμη για την πρόληψη σοβαρών λοιμώξεων και τον περιορισμό του αντίκτυπου λοιμώξεων από τα συγκεκριμένα βακτήρια στη δημόσια υγεία. Το ECDC ενθαρρύνει τους πολίτες να γνωρίζουν τους σχετικούς κινδύνους και να συμβουλεύονται γιατρό αν εμφανιστούν συμπτώματα μετά από επαφή με τύπους νερού όπου τα βακτήρια ευδοκιμούν. Το ECDC ενθαρρύνει επίσης τις χώρες που ενδέχεται να επηρεαστούν να αναπτύξουν συστήματα επιτήρησης των λοιμώξεων, καθώς πιθανότατα υπο-διαγιγνώσκονται.
ygeiamou.gr
