Ένα σχέδιο 21 σημείων που προτείνει τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους παρουσίασαν οι ΗΠΑ. Το σχέδιο, το οποίο κοινοποιήθηκε την Τρίτη (23/9) με ορισμένες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, περιλαμβάνει ρυθμίσεις που θα αλλάξουν ριζικά το τοπίο στη Μέση Ανατολή.
Συγκεκριμένα, το εν λόγω αμερικανικό σχέδιο για τον τερματισμό της γενοκτονίας στη Γάζα έφεραν στη δημοσιότητα, το Σάββατο (27/9), οι Times of Israel.
Τα 21 σημεία του αμερικανικού σχεδίου για τη Γάζα
Ακολουθούν τα περιεχόμενα του σχεδίου, παραφρασμένα σύμφωνα με το αίτημα των πηγών που τα παρείχαν:
Η Γάζα θα μετατραπεί σε αποριζοσπαστικοποιημένη ζώνη, χωρίς τρομοκρατία, που δεν θα απειλεί τους γείτονές της.
Η Γάζα θα ανοικοδομηθεί προς όφελος του πληθυσμού της.
Εάν οι δύο πλευρές αποδεχθούν το σχέδιο, ο πόλεμος θα σταματήσει άμεσα, με τον ισραηλινό στρατό να τερματίζει τις επιχειρήσεις και να αποχωρεί σταδιακά.
Εντός 48 ωρών από την επίσημη αποδοχή της συμφωνίας από το Ισραήλ, θα επιστραφούν όλοι οι όμηροι, ζωντανοί και νεκροί.
Μετά την επιστροφή των ομήρων, το Ισραήλ θα απελευθερώσει εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους στους οποίους έχει επιβληθεί ισόβια κάθειρξη και πάνω από 1.000 κατοίκους της Γάζας που συνελήφθησαν μετά την έναρξη του πολέμου, καθώς και τις σορούς εκατοντάδων Παλαιστινίων.
Μέλη της Χαμάς που δεσμεύονται στην ειρηνική συνύπαρξη, θα λάβουν αμνηστία, ενώ όσοι επιθυμούν να φύγουν, θα έχουν ασφαλή διέλευση σε τρίτες χώρες.
Μετά τη συμφωνία, η ανθρωπιστική βοήθεια θα αυξηθεί σημαντικά, σε επίπεδα τουλάχιστον ίσα με αυτά της συμφωνίας του Ιανουαρίου 2025 (600 φορτηγά ημερησίως), μαζί με έργα υποδομών και απομάκρυνση ερειπίων.
Η διανομή της βοήθειας θα γίνεται αποκλειστικά από τον ΟΗΕ, την Ερυθρά Ημισέληνο και άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Η Γάζα θα διοικείται προσωρινά από μεταβατική κυβέρνηση Παλαιστινίων τεχνοκρατών υπό διεθνή επίβλεψη (ΗΠΑ, αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες), μέχρι να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής.
Θα δημιουργηθεί οικονομικό σχέδιο ανοικοδόμησης με συμμετοχή ειδικών και επενδυτών.
Θα ιδρυθεί ειδική οικονομική ζώνη με χαμηλότερους δασμούς και ευνοϊκούς όρους πρόσβασης.
Κανείς δεν θα εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τη Γάζα. Όσοι φύγουν, θα μπορούν να επιστρέψουν. Οι κάτοικοι θα ενθαρρύνονται να παραμείνουν και να χτίσουν καλύτερο μέλλον.
Η Χαμάς δεν θα έχει κανένα ρόλο στη διακυβέρνηση. Θα καταστραφεί κάθε στρατιωτική υποδομή, συμπεριλαμβανομένων των τούνελ.
Περιφερειακοί εταίροι θα εγγυηθούν την τήρηση των όρων και την ασφάλεια.
Θα αναπτυχθεί διεθνής δύναμη σταθεροποίησης, η οποία θα εκπαιδεύσει νέα παλαιστινιακή αστυνομία.
Το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα και θα αποσύρεται σταδιακά.
Αν η Χαμάς αρνηθεί, τα παραπάνω μέτρα θα εφαρμοστούν σε περιοχές που ελέγχονται ήδη.
Το Ισραήλ δεσμεύεται να μην πλήξει το Κατάρ. Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Ντόχα.
Θα υλοποιηθεί πρόγραμμα αποριζοσπαστικοποίησης, με διαθρησκευτικό διάλογο και αλλαγή αφηγήματος.
Όταν προχωρήσει η ανοικοδόμηση της Γάζας και ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις της Παλαιστινιακής Αρχής, θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για έναν αξιόπιστο δρόμο προς την παλαιστινιακή κρατική οντότητα.
Οι ΗΠΑ θα ξεκινήσουν διάλογο Ισραήλ – Παλαιστινίων για συμφωνία σε πολιτικό πλαίσιο ειρηνικής συνύπαρξης.
Αλλαγή στάσης από τον Τραμπ
Το έγγραφο των 21 σημείων, που μοιράστηκε η Ουάσινγκτον σε μια μικρή ομάδα αραβικών και μουσουλμανικών χωρών στις αρχές της εβδομάδας, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, περιλαμβάνει επίσης διατάξεις που έχουν επανειλημμένα εμφανιστεί σε διάφορες προτάσεις των τελευταίων μηνών — από την απελευθέρωση όλων των ομήρων μέχρι την απομάκρυνση της Χαμάς από την εξουσία.
Ωστόσο, η απόφαση να ενθαρρυνθεί ρητά ο παλαιστινιακός πληθυσμός να παραμείνει στη Γάζα σηματοδοτεί σημαντική αλλαγή για την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ στο ζήτημα αυτό, δεδομένου ότι τον Φεβρουάριο ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε προκαλέσει διεθνή αντιδράσεις μιλώντας για ενδεχόμενο αμερικανικής ανάληψης ελέγχου της Γάζας και μόνιμης μετεγκατάστασης του συνόλου του πληθυσμού, περίπου δύο εκατομμυρίων ανθρώπων.
Οι δηλώσεις αυτές έδωσαν ώθηση στις ιδέες που προωθούν συνεργάτες του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, κυρίως από το ακροδεξιό μπλοκ, αλλά και πιο μετριοπαθείς πολιτικοί, οι οποίοι υποστήριξαν την «εθελοντική μετανάστευση» των κατοίκων της Γάζας — χωρίς, ωστόσο, να υπάρξει πρακτικό αποτέλεσμα μέχρι σήμερα.
Πάντως, η πρόβλεψη του σχεδίου για έναν πιθανό δρόμο προς μελλοντική παλαιστινιακή κρατική οντότητα, μετά την ανασυγκρότηση της Γάζας και την ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων της Παλαιστινιακής Αρχής, αποτελεί σαφή απομάκρυνση από την έως τώρα πολιτική της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία απέφευγε να εκφράσει στήριξη στη λύση των δύο κρατών.
Επισημαίνεται ότι το σχέδιο που εξασφάλισε το ισραηλινό μέσο ενημέρωσης — και επιβεβαιώθηκε από δύο ανεξάρτητες πηγές — προβλέπει μάλιστα ότι οι ΗΠΑ θα αρχίσουν διάλογο με το Ισραήλ και τους Παλαιστινίους για να συμφωνηθεί ένας «πολιτικός ορίζοντας» ειρηνικής συνύπαρξης.
Τα πιθανά εμπόδια για την αποδοχή του σχεδίου
Αν και οι όροι αυτοί αποτελούν σημαντικά «ατού» για τους Παλαιστινίους, η πρόταση που εκπονήθηκε κυρίως από τον Αμερικανό ειδικό απεσταλμένο, Στιβ Γουίτκοφ, περιλαμβάνει επίσης διατάξεις που το Ισραήλ ζητά σταθερά, όπως είναι ο αφοπλισμός της Χαμάς, η αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας και η δημιουργία μηχανισμού αποριζοσπαστικοποίησης του πληθυσμού.
Οι απαιτήσεις αυτές καθιστούν δύσκολη την αποδοχή της πρότασης από την παλαιστινιακή οργάνωση της Χαμάς, ενώ η πρόβλεψη για μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος μπορεί να αποτελέσει «κόκκινη γραμμή» για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος έχει στηρίξει την πολιτική του στην αποτροπή μιας λύσης δύο κρατών.
Μάλιστα, ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε αισιόδοξος την Παρασκευή (26/9), λέγοντας σε δημοσιογράφους ότι μια συμφωνία μπορεί να είναι ήδη κοντά, ενώ σε ανάρτησή του στο Truth Social ανέφερε πως «εντατικές διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και τέσσερις ημέρες και θα συνεχιστούν όσο χρειαστεί για την επίτευξη συμφωνίας».
«Όλες οι χώρες της περιοχής συμμετέχουν, η Χαμάς είναι πλήρως ενήμερη για αυτές τις συζητήσεις, και το Ισραήλ έχει ενημερωθεί σε όλα τα επίπεδα, περιλαμβανομένου του πρωθυπουργού [Μπενιαμίν] Μπίμπι Νετανιάχου», τόνισε χαρακτηριστικό ο Αμερικανός Πρόεδρος.
Παρά τη δημοσιοποίηση του πλαισίου, η αμερικανική πρόταση παραμένει γενική και ασαφής σε πολλά σημεία, και αναμένονται περαιτέρω διαπραγματεύσεις ακόμη και αν υπάρξει αρχική αποδοχή.
