Έχει η Αθήνα καταφύγια σε περίπτωση πολέμου στην Ελλάδα; Και όμως, κάτω από την πρωτεύουσα υπάρχει μία άλλη πόλη. Δεν πρόκειται φυσικά για κάποια επίσημη καταγραφή καταφυγίων, ωστόσο, οι τοποθεσίες αυτές είναι γνωστές και δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρονται.
Πρόκειται για αντιαεροπορικά καταφύγια από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα εξ αυτών βέβαια και συγκεκριμένα κάτω από τη Βουλή, έχει γίνει πλέον…. πάρκινγκ αυτοκινήτων.
Πού βρίσκονται όμως τα υπόλοιπα στην Αθήνα αλλά και σε άλλες περιοχές της Αττικής;
Τα καταφύγια της Αθήνας
Εκτός από αυτά των δύο μεγαλύτερων λόφων της Αθήνας (Λυκαβηττού, Αρδηττού), σύμφωνα με το urbanspeleology.blogspot.com καταγράφονται υπόγεια καταφύγια σε δημόσια κτήρια υψίστης σημασίας, όπως το Υπουργείο Οικονομικών (Καραγιώργη Σερβίας), το Δημαρχείο (πλατεία Κοτζιά), ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, η Τράπεζα της Ελλάδας, το Μετοχικό Ταμείο Στρατού και το Αρχηγείο της Πυροσβεστικής, σε μεγάλα κοινόχρηστα ιδιωτικά κτήρια όπως το μέγαρο της Εθνικής Ασφαλιστικής (Κοραή) και το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» (πλατεία Συντάγματος), και σε πολυσύχναστες τοποθεσίες εμπορικού χαρακτήρα όπως η στοά Εμπόρων (Βουλής-Λέκκα) και ο πεζόδρομος της οδού Ερμού. Επίσης, σε σιδηροδρομικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Αθήνας αλλά και του Πειραιά, όπως σταθμοί (Λαρίσης, Αγίου Διονυσίου), το λιμάνι (Ο.Λ.Π.) και αρκετές μεγάλες παλιές βιομηχανίες.
Δεκάδες μικρότερα καταφύγια εντοπίζονται σε πολλές πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’30 στο Κολωνάκι, την Κυψέλη, τους Αμπελόκηπους και σε άλλες παλιές αθηναϊκές συνοικίες. Ειδική, δε, κατηγορία καταφυγίων αποτελούν αυτά που κατασκευάστηκαν μετά από αναγκαστικό νόμο του Μεταξά (1938) στα υπόγεια των νέων πολυκατοικιών και άλλων ιδιωτικών και δημοσίων κτηρίων που χτίζονταν τότε, ή και σε κάποιες υφιστάμενες πολυκατοικίες που ανεγέρθηκαν πριν ή μετά το 1936, με την προσθήκη τουλάχιστον δύο ή ενός ορόφου αντίστοιχα. Ο νόμος ίσχυσε και μεταπολεμικά, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’50, καταφύγια της οποίας εντοπίζουμε σε πολυκατοικίες εκείνης της εποχής. Τα μικρά αυτά καταφύγια των πολυκατοικιών προορίζονταν για χρήση από τους ενοίκους ή και τους γείτονες, και διέθεταν μία πρόσβαση από το εσωτερικό του κτηρίου και μία (τουλάχιστον) έξοδο μέσω καταπακτής διαφυγής στο πεζοδρόμιο, προς τον εξωτερικό χώρο.
Συνήθως το υλικό της επένδυσης των υπόγειων κοιλοτήτων ήταν το σιδηροπαγές σκυρόδεμα (μπετόν), ενώ υπάρχουν καταφύγια που οι τοίχοι τους επενδύθηκαν εσωτερικά με πέτρα, ή και άλλα των οποίων οι στοές παρέμειναν στην αρχική τους μορφή στο μεγαλύτερο μήκος τους, θυμίζοντας έντονα περιβάλλον ορυχείου ή σπηλαίου. Στις περισσότερες από τις υπόγειες αυτές κατασκευές, για καθαρά πρακτικούς και ευνόητους λόγους, συναντάμε δύο σημεία πρόσβασης (είσοδο, έξοδο): είτε μεγάλα κλιμακοστάσια είτε μικρές κατακόρυφες θυρίδες με μεταλλικά σκαλοπάτια σχήματος Π στερεωμένα στον τοίχο.
Λίγα από τα αστικά καταφύγια διαθέτουν υδραυλικές εγκαταστάσεις, περισσότερα είναι αυτά που διαθέτουν εγκαταστάσεις ηλεκτροφωτισμού, ενώ σε πολλά συναντάμε θωρακισμένες μεταλλικές πόρτες στα ανοίγματα. Εντύπωση προκαλεί ότι σε κάποια από τα μεταξικά καταφύγια των αθηναϊκών και πειραϊκών κτηρίων, οι θωρακισμένες πόρτες κατασκευάζονταν από γερμανικά εργοστάσια και έφταναν στην Ελλάδα κατόπιν παραγγελίας. Τοποθετούνταν, δε, στα καταφύγια μετά από έγκριση των αρμόδιων υπηρεσιών.
Πηγή: ieidiseis
