Δημογραφικό: Η Ευρώπη γερνάει – Η θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη

Σε πολλές χώρες του δυτικού, βιομηχανικού κόσμου, παρατηρείται αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με τη μείωση των ποσοστών γεννήσεων και τη σταδιακή γήρανση των κοινωνιών. 

Παρότι η ηλικία των 65 ετών εξακολουθεί να θεωρείται προχωρημένη σε παγκόσμιο επίπεδο, τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας βασίζονται στην ύπαρξη ενός αρκετά μεγάλου ενεργού πληθυσμού για την υποστήριξη των εξαρτημένων ομάδων, δηλαδή των παιδιών και των ηλικιωμένων.

Όταν αυτή η ισορροπία διαταράσσεται λόγω της αύξησης του ποσοστού των γηραιότερων, οι χώρες καλούνται να διαχειριστούν πιέσεις που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τη συνολική οικονομική δραστηριότητα.

Παγκόσμια κατάταξη – Η θέση της Ελλάδας

Η ακόλουθη κατάταξη του visual capitalist παρουσιάζει τις χώρες ανάλογα με το ποσοστό του πληθυσμού τους που είναι ηλικίας 65 ετών και άνω, καθώς και τον απόλυτο αριθμό αυτών των ατόμων. Τα στοιχεία βασίζονται σε εκτιμήσεις για το 2025, όπως προβλέπονται από τις Παγκόσμιες Προοπτικές Πληθυσμού του ΟΗΕ (έκδοση 2024).

Το Μονακό καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό ηλικιωμένων με βάση τον πληθυσμό του, φτάνοντας το 37%. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Ιαπωνία με ποσοστό 30% και σχεδόν 37 εκατομμύρια άτομα άνω των 65 ετών.

Η Ιαπωνία καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση παγκοσμίως ως προς το ποσοστό ηλικιωμένων και την τέταρτη ως προς τον συνολικό αριθμό τους, μετά την Κίνα, την Ινδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η γήρανση του πληθυσμού της έχει οδηγήσει σε συζητήσεις για ελλείψεις εργατικού δυναμικού και επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Οι αρχές της χώρας εφαρμόζουν πολιτικές ενίσχυσης της αυτοματοποίησης και προσεκτικής ενίσχυσης της μετανάστευσης για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις.

Αν και η Ιαπωνία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, παρόμοιες δημογραφικές εξελίξεις παρατηρούνται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην 9η θέση της παγκόσμιας κατάταξης βρίσκεται η Ελλάδα, με περίπου 2,4 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, επί συνόλου 9,9 εκατομμυρίων, δηλαδή ποσοστό 24,4%.

Ευρώπη: Η γηραιότερη ήπειρος

Από τις 36 χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά ηλικιωμένων, οι 28 βρίσκονται στην Ευρώπη. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η Ιταλία (25,1%), η Γερμανία (23,7%) και η Γαλλία (22,4%), τρεις από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες. Η εν λόγω ήπειρος χαρακτηρίζεται από χαμηλά ποσοστά γεννήσεων και αυξημένο προσδόκιμο ζωής, οδηγώντας σε υψηλό μέσο όρο ηλικίας -περίπου 44 έτη. Το γεγονός αυτό εντείνει την πίεση στα συστήματα πρόνοιας και συνταξιοδότησης.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη υψηλές φορολογικές επιβαρύνσεις, περιορίζοντας τις δυνατότητες για επιπλέον χρηματοδότηση των κοινωνικών προγραμμάτων. Παράλληλα, τίθενται νέα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα, όπως η αναθεώρηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Μικρές περιοχές με υψηλά ποσοστά ηλικιωμένων

Πέρα από τα μεγάλα κράτη, και μικρά όπως το προαναφερθέν Μονακό (36,8%), η Μαρτινίκα (26,5%) και το Μοντσεράτ (25,0%) παρουσιάζουν δυσανάλογα μεγάλα ποσοστά ηλικιωμένων. Αυτά τα μέρη συχνά προσελκύουν συνταξιούχους ή αντιμετωπίζουν πολύ χαμηλά ποσοστά γεννήσεων, με αποτέλεσμα η δημογραφική τους σύνθεση να παρουσιάζει σημαντική μετατόπιση προς τις μεγαλύτερες ηλικίες.

Παρόλο που οι συνολικοί τους πληθυσμοί είναι μικροί, οι ανάγκες για υπηρεσίες υγειονομικής φροντίδας και στήριξης των ηλικιωμένων αυξάνονται σημαντικά. Οι τοπικές αρχές ενδέχεται να χρειαστεί να αναπροσαρμόσουν τους πόρους τους, μετατοπίζοντας την έμφαση από την εκπαίδευση και άλλες υπηρεσίες για νεότερες ηλικιακές ομάδες.

Πηγή: ygeiamou