Μιλώντας στο Metrosport.gr, η πρώην αντιπρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Δήμητρα Χαλικιά, τόνισε ότι η πολύκροτη απάτη, που πήρε και ευρωπαϊκές διαστάσεις, βασίστηκε σε ένα δομημένο δίκτυο εξουσίας και συμφερόντων, το οποίο λυμαίνετο τον δημόσιο ΟΠΕΚΕΠΕ, ο οποίος διαχειρίζεται ευρωπαϊκά κονδύλια δισεκατομμυρίων.
Όπως τόνισε, το mondus operandi των εμπλεκόμενων ήταν πολυεπίπεδο, τόσο με συγκεκριμένα πρόσωπα που «πρωταγωνίστησαν», όσο και με μια σειρά ενεργειών, που αποσκοπούσαν στην απόκρυψη ελέγχων και πραγματικών δεδομένων και στο αθέμιτο κέρδος.
«Το σχέδιο ήταν πολυεπίπεδο, συστηματικό και πολιτικά προστατευμένο. Καταρχάς, η επιλογή προσώπων-κλειδιών σε κρίσιμες θέσεις έγινε με γνώμονα όχι την επάρκεια, αλλά τη «διαχειρισιμότητα». Αλλά ακόμη και αν η επιλογή γινόταν με γνώμονα την επάρκεια , δείτε τελικά πως η ‘’διαχειρισιμότητα’’μετράει πάνω από όλα . Ας πάρουμε για παράδειγμα τι έγινε μετά την τοποθέτηση Προέδρου και διοίκησης οι οποίοι είχαν αναδειχθεί μέσα από υποχρεωτική διαδικασία ΑΣΕΠ.
Γινόμαστε μάρτυρες κατά τα ετη 2022 και 2023, όσο δηλαδή διήρκησε αυτή η Διοίκηση, τοποθετήσεων ανθρώπου σε καίριες διευθύνσεις χωρίς τυπικά προσόντα, που αναλαμβάνουν ρόλο εκτελεστικού βραχίονα αποφάσεων που καταστρατηγούσαν τη νομιμότητα, συχνά με την ανοχή —αν όχι τη συμμετοχή— άλλων εμπλεκόμενων υπηρεσιών.
Η απόκρυψη των κλιμακίων ελέγχου, η πληρωμή ενισχύσεων χωρίς τεκμηρίωση (βιολογικά Αττικής), οι συνεχείς αναβολές των νόμιμων διαδικασιών για τοποθετήσεις Διευθυντών, η εκχώρηση διαχείρισης μέσω απευθείας αναθέσεων (όπως η σύμβαση των 700.000 ευρώ στην Cognitera AE) συνθέτουν μια ενιαία εικόνα: αυτή της χειραγώγησης ενός δημόσιου οργανισμού, ώστε να εξυπηρετεί συγκεκριμένα επιχειρηματικά και πολιτικά συμφέροντα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Όσοι σιωπούν είναι ήδη μέρος του σκανδάλου».
Παράλληλα, η κα. Χαλικιά παρατήρησε ότι όσοι αντιτάχθηκαν στις έκνομες αυτές ενέργειες, εντός ή εκτός ΟΠΕΚΕΠΕ, λοιδορήθηκαν και απομονώθηκαν, με το σκάνδαλο να αποτελεί μια «σαφή επιλογή να αφεθεί η διαχείριση της αγροτικής πολιτικής στα χέρια ανθρώπων που δεν λογοδοτούσαν σε κανέναν, γιατί προστατεύονταν από τους πάντες».
«Η Ελλάδα, έτσι, δεν πρωταγωνιστεί σε ένα ακόμη σκάνδαλο τυχαία. Το σύστημα το επέτρεψε. Και όσοι σήμερα σιωπούν, είναι ήδη μέρος του», παρατήρησε η ίδια.
Κληθείσα να σχολιάζει το ζήτημα τον πλεοναζόντων ΑΦΜ αγροτών, τα οποία όπως έχει καταγγελθεί είναι εικονικά, η πρώην αντιπρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ σημείωσε ότι σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, το 2024 πληρώθηκαν επιδοτήσεις σε περίπου 581.743 ΑΦΜ, αριθμός που κατ’ ανάγκη δεν αντικατοπτρίζει αριθμητικά την αλήθεια.
«Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ισάριθμους «πραγματικούς αγρότες», καθώς στο σύστημα περιλαμβάνονται: φυσικά πρόσωπα με ελάχιστη ή περιστασιακή απασχόληση, νομικά πρόσωπα, όπως επιχειρήσεις ή αγροτουριστικά καταστήματα.
Υπάρχουν καταγγελίες για εκτεταμένη εκμετάλλευση ΑΦΜ αγροτών από επιτήδειους, οι οποίοι συλλέγουν ΑΦΜ χωρίς πραγματική σχέση με τη γη, για να εισπράξουν επιδοτήσεις. Η « έφοδος» της Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος και του "ελληνικού FBI" στον ΟΠΕΚΕΠΕ σήμερα, Τετάρτη 9 Ιουλίου είχε στόχο τη συλλογή στοιχείων και την διασταύρωση ΑΦΜ για απάτες και πλαστογραφίες
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Πολύς κόσμος χαρακτηρίζεται «αγρότες» στο σύστημα, χωρίς να είναι ενεργοί—ή ακόμη χωρίς καμία σχέση με γεωργία. Ο αριθμός περίπου 580.000 ΑΦΜ πληρωμές επιδοτήσεων ΔΕΝ αντιστοιχεί στον πραγματικό αριθμό ανθρώπων που καλλιεργούν γη ή ασκούν αγροτική παραγωγή.
Η απόκλιση αυτή οφείλεται: σε περίπτωση εικονικών εγγραφών και δηλώσεων, σε μη αποτελεσματικούς διασταυρωτικούς ελέγχους, στη χρήση της ΑΦΜ βάσει επιχειρηματικού – τουριστικού χαρακτήρα και όχι μόνο γεωργικού», δήλωσε.
«Η αλήθεια πρέπει να λάμψει με αποδείξεις».
Όπως κατέστησε σαφές, τα ΑΦΜ που λαμβάνουν πληρωμές δεν αντιπροσωπεύουν τους «πραγματικούς αγρότες», εξηγώντας ότι σε έναν πληθυσμό που ανέρχεται σε περίπου 580.000 αποδέκτες επιδοτήσεων, ένα μέρος ενδέχεται να:
μην έχει ουσιαστική αγροτική δραστηριότητα
δηλώνει ένα στοιχείο καλλιέργειας χωρίς πραγματική παραγωγή
συμπεριλαμβάνει νομικά πρόσωπα και επιτηδευματίες με έμμεση εξάρτηση από τον αγροτικό τομέα
«Τι απαιτείται για αξιοπιστία; Θεσμικοί και τεχνικοί έλεγχοι στο ΜΑΑΕ ώστε να απομακρύνονται μη νόμιμες εγγραφές. Διασταυρώσεις ΑΦΜ με πραγματική παραγωγή και εισοδήματα. Αυστηρή εποπτεία...», πρόσθεσε.
Αναφερόμενη στην εμπλοκή πολιτικών και ατόμων της ηγεσίας του ΟΠΕΚΕΠΕ και το ενδεχόμενο συμμετοχής και άλλων παραγόντων στο σκάνδαλο, η κα. Χαλικιά παρατήρησε ότι:
«Η αρχή του τεκμηρίου της αθωότητας είναι θεμελιώδης. Ως εκ τούτου, τίποτα δεν είναι “φανερό” ή βέβαιο μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου. Η εμπλοκή οποιουδήποτε προσώπου – είτε πολιτικού, είτε διοικητικού, είτε τρίτου παράγοντα – δεν μπορεί να προεξοφλείται.
Μπορεί να υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ή δημόσιες καταγγελίες, ωστόσο μόνο οι αρμόδιες αρχές (εισαγγελικές, δικαστικές και ελεγκτικές) είναι αρμόδιες να διερευνήσουν εις βάθος την υπόθεση, να εξετάσουν το σύνολο των δεδομένων και να αποδώσουν ευθύνες όπου υπάρχουν.
Η αλήθεια πρέπει να λάμψει με αποδείξεις, όχι με εντυπώσεις. Κι αυτό είναι προς το συμφέρον της κοινωνίας, της δικαιοσύνης και της πολιτικής ζωής του τόπου».
«Ζημίωσαν το Δημόσιο και το κύρος της χώρας».
Παρόλα αυτά, υπογράμμισε ότι η απόδοση ποινικών ευθυνών προς όλους τους εμπλεκόμενους αποτελεί υποχρέωση της Δικαιοσύνης, ενέργεια που βασίζεται αποκλειστικά στην τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών και την ύπαρξη τεκμηριωμένων στοιχείων.
«Σε ό,τι με αφορά, πιστεύω πως οι ευθύνες για τα πολιτικά πρόσωπα, είναι ζήτημα που, εφόσον προκύψουν σχετικές ενδείξεις, θα το κρίνει η Βουλή των Ελλήνων, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής.
Αντιθέτως, για τη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ τα έτη 2022 και 2023 υπάρχουν ήδη σαφείς ενδείξεις και τεκμήρια κακής διαχείρισης, πράξεων ή παραλείψεων που ζημίωσαν το Δημόσιο και το κύρος της χώρας, και αυτά έχουν ήδη τεθεί υπόψη των αρμόδιων αρχών.
Σε αυτό το επίπεδο, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να διερευνηθούν οι πράξεις ή οι παραλείψεις συγκεκριμένων διοικητικών στελεχών, να ελεγχθούν τα πεπραγμένα τους και, εφόσον διαπιστωθεί παρανομία, να αποδοθούν ποινικές ευθύνες, χωρίς καμία συγκάλυψη.
Η λογοδοσία δεν μπορεί να είναι επιλεκτική – είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος δικαίου», δήλωσε.
«Αμήχανη και αποσπασματική η στάση της κυβέρνησης».
Ωστόσο, αυτό που φαίνεται να εγείρει ακόμη περισσότερα ερωτηματικά είναι στάση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία, όπως όλα δείχνουν, θα προσπαθήσει να εξισορροπήσει τον κίνδυνο της δημοσκοπικής πτώσης με τη διενέργεια εξεταστικής, παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει πολλάκις υποστηρίξει ότι πρόκειται για κινήσεις που δεν προσφέρουν ουσιαστικά τίποτα στη διαλεύκανση αντίστοιχων υποθέσεων.
Ερωτώμενη για τη στάση του κυβερνώντος κόμματος, η πρώην αντιπρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ απάντησε:
«Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης μέχρι σήμερα μπορεί να χαρακτηριστεί ως αμήχανη και αποσπασματική. Αντί να προχωρήσει άμεσα σε μια ουσιαστική διερεύνηση του σκανδάλου και στην αποκατάσταση της θεσμικής λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, καταφεύγει σε ενέργειες που ανακυκλώνουν τα προβλήματα αντί να τα επιλύουν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της στάσης είναι η προώθηση της ενσωμάτωσης του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ – μια επιλογή που δεν αντιμετωπίζει ούτε τις αιτίες του σκανδάλου ούτε τις παθογένειες που το επέτρεψαν. Αντιθέτως, υπονομεύει τη δυνατότητα διαφανούς και ειδικευμένης διαχείρισης των κοινοτικών ενισχύσεων και εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη διατήρηση της ανεξαρτησίας και της ευθύνης των οργανισμών πληρωμών στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Σε μια στιγμή που απαιτείται πλήρης διαλεύκανση, διαφάνεια και αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, η κυβέρνηση μοιάζει περισσότερο να προσπαθεί να μετακινήσει το πρόβλημα παρά να το επιλύσει».
«Η μεταρρύθμιση θα εξασφάλιζε την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο ελληνικό Δημόσιο»
Ποιες, όμως, ενέργειες θα μπορούσαν να γίνουν, προκειμένου να εξυγιανθεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ, να μην επαναληφθούν οι ίδιες παράνομες πράξεις και να ανακτηθούν τα χρήματα που καταβλήθηκαν παράνομα;
Όπως εξήγησε η κα. Χαλικιά, η «υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ» αποτυπώνει:
την έλλειψη θεσμικής ανεξαρτησίας στη διαχείριση δημόσιων και ευρωπαϊκών πόρων.
την απώλεια τεχνολογικής κυριότητας από το Δημόσιο , κρίσιμων πληροφοριακών συστημάτων.
την αδιαφάνεια και έλλειψη λογοδοσίας στον τρόπο διαχείρισης ευρωπαϊκών πόρων
τη συγκέντρωση εξουσιών και επιρροής στα χέρια διαχρονικά επαναλαμβανόμενων δικτύων συμφερόντων.
Γι’ αυτό εκτίμησε ότι ο Οργανισμός, που είναι πιστοποιημένος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εκτέλεση των πληρωμών της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, θα πρέπει να επανιδρυθεί θεσμικά ως «Δημόσια Αρχή Πληρωμών και Ελέγχων Αγροτικής Πολιτικής, με διοικητική αυτοτέλεια, εξοπλισμό σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων, και λογοδοσία απευθείας στη Βουλή των Ελλήνων».
Μάλιστα, αυτή η θεσμική μεταρρύθμιση θα μπορούσε να εξασφαλίσει όχι μόνο την τήρηση των ευρωπαϊκών προδιαγραφών, αλλά και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγροτών, των φορολογούμενων και των ευρωπαϊκών αρχών στο ελληνικό δημόσιο σύστημα πληρωμών.
Έτσι, σύμφωνα με την κα. Χαλικιά, ο μελλοντικός «ΟΠΕΚΕΠΕ» - εάν οργανωθεί με στόχο τη χρηστή διαχείριση - θα μπορεί να επιτελέσει τον ρόλο αυτό:
ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή ή ως ΝΠΔΔ με ειδικό καθεστώς λογοδοσίας και εποπτείας από τη Βουλή,
με αυστηρές διαδικασίες διασταυρωτικών και επιτόπιων ελέγχων,
με πληροφορικά συστήματα ιδιοκτησίας του ίδιου του οργανισμού και όχι εξαρτώμενο από ιδιώτες αναδόχους,
με ενισχυμένη τεχνοκρατική στελέχωση και διαρκή επιμόρφωση των υπαλλήλων του
